Emekçiye savaş açan AKP'nin 'Gizli Ajandası' ortaya çıktı!
Birleşik Metal-İş AKP'nin gizli ajandasını açıkladı!
AKP tarafından hazırlanan ve tamamı kamuoyu ile paylaşılmayan Ulusal İstihdam Stratejisi belgesinin ayrıntıları Birleşik Metal İşçileri Sendikası tarafından yayınlandı. Belgede kıdem tazminatının kaldırılması ve esnek çalışmayla ilgili yasal düzenleme planları yer alıyor.
Bir bölümü Torba Yasa'da yer alan Ulusal İstihdam Stratejisi belgesinin özellikle seçim sonrasında gündeme getirilecek ayrıntıları Birleşik Metal-İş tarafından ortaya çıkarıldı. İşçi haklarına dönük olarak büyük bir saldırı anlamına gelen belgenin ayrıntıları bir tür 'gizli ajanda' olarak kamuoyundan gizleniyordu.
AKP'li üst düzey bürokratların çalışmaları sonucu ortaya çıkan Ulusal İstihdam Stratejisi metninde kıdem tazminatının kaldırılması ve esnek çalışmaya yasal kılıf bulunması dışında çocuk işçiliğinin tamamen yasal hale getirilmesi dikkat çekiyor.
Metinde Birleşik Metal-İş tarafından dikkat çekilen ayrıntılar şöyle:
1. Taşeron işçilik yaygınlaştırılmaktadır, asıl işin alt işverene verilmesi önündeki sınırlamalar kaldırılmaktadır.
2. Özel istihdam büroları ve ödünç iş ilişkisi ile ilgili ayrı bir yasa hazırlanmaktadır.
3. Belirli süreli sözleşme ile işçi çalıştırmanın ve zincirleme sözleşme yapılmasının önündeki engeller kaldırılmaktadır. Maddeye eklenen fıkra şöyledir: “Belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir neden olmadıkça, toplamda yirmidört aylık süreyi geçemez ve bu süre içerisinde üç kereden fazla üst üste yapılamaz. 25 yaş altı çalışanlar için bu süre; otuz altı ay olarak uygulanır. Aksi halde iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsiz süreli kabul edilir.”
4. Yeni esnek çalışma türleri getirilmektedir: evde çalışma, tele çalışma, iş paylaşımı.
5. Deneme süresinin 25 yaşın altındakiler için 4 ay olarak belirlenmesi.
6. Bölgesel asgari ücret Önerilen değişiklik şu: “Asgari Ücret Tespit Komisyonunca ülke düzeyinde belirlenen asgari ücret, belirlenen miktarın yüzde yirmisi ile sınırlı olmak üzere altında veya üzerinde bölgesel düzeyde de belirlenebilir. Bölgesel düzeyde asgari ücreti belirleyecek komisyonun teşkili ve uyulacak usul ve esaslar bir yönetmelikle belirlenir.”
7. Asgari ücretin 18 yaşından büyük ve küçükler için belirlenmesi.
8. Denkleştirme uygulamasında değişiklik. Denkleştirmede esas alınacak çalışma süreleri günlük 11 saati haftalık 54 saati aşmamak şartı getiriliyor.
9. Çocuk çalıştırma yasağının kaldırılması.
10. Kadınların yer ve su altı çalışmaların çalışma yasağının kaldırılması.
Hükümet, 8 Haziran 2010 tarihinde gerçekleştirdiği Ekonomik Koordinasyon Kurulu'nda (EKK) hazırlamış olduğu “Ulusal İstihdam Strateji Belgesi”nin son taslağını işçi ve işveren konfederasyonları temsilcilerine yaptığı bir sunuş ile aktarmıştı. Toplantı sonrasında, işçileri doğrudan ilgilendiren Taslak metnini sendika temsilcilerine vermeyen hükümet, hem işçi hem işveren kesiminden stratejiye ilişkin genel değerlendirmenin dışında, işgücü piyasasının esnekleştirilmesi, güvenceli esneklik, kıdem tazminatı, İşsizlik Sigortası Fonu, esnek çalışma modelleri, fazla çalışma süreleri, özel istihdam büroları-geçici iş ilişkisi ve bölgesel asgari ücret konularında görüş bildirmelerini istemişti. Torba Yasa Tasarısı'nda da olduğu gibi emek düşmanı düzenlemelerde temel alınacağı anlaşılan Ulusal İstihdam Stratejisi Belgesi, seçimlerden sonra tek başına iktidar olmayı uman AKP'nin kıdem tazminatı gibi çok temel işçi kazanımlarını tasfiye edeceğini gösteriyor.
Güvenceli çalışmayı bitirmeyi hedefliyorlar
"Kronik hale gelmeye başlayan işsizlik sorunlarını çözmek amacıyla dünyanın birçok ülkesinde işgücü piyasalarının esnekleştirilmesi öncelikli politika haline gelmiştir" ifadelerine yer verilen metinde "Belirli süreli iş sözleşmesi", "Kısmi süreli çalışma", "Çağrı üzerine çalışma", "Geçici istihdam büroları aracılığıyla geçici iş ilişkisi", "İş paylaşımı", "Uzaktan çalışma", "Geçici iş ilişkisi", "Çalışma sürelerinde esneklik", "Denkleştirme süresi", "Telafi çalışması", "Kısa çalışma" ve "Esnek zaman modeli" başlıkları altında esnek çalışma biçimleri tarif ediliyor. Metinde bu maddelerden bazılarının yasal olarak düzenlediği ve diğerlerinin de düzenleneceği belirtiliyor.
Yasal engellere savaş!
Esnek çalışma biçimlerinin tarif edildiği bölümün ardından Türkiye'deki durum ile ilgili şu çıkarsamalar yapılıyor.
“..bazı esnek çalışma biçimlerinin mevzuatta yer almaması, gerekse de mevzuatta yer alan esnek çalışma biçimlerinin istenilen düzeyde yaygın bir uygulama alanı bulamaması nedeniyle, Türkiye’de kayıtlı işgücü piyasası oldukça katı bir yapıya sahiptir.”
“Türkiye geçici istihdam biçimlerine ilişkin düzenlemelerde en katı mevzuata sahip ülke olarak görülmektedir.”
“Toplu işten çıkarmalar için özel gereklilikler alt endeksinde ise Türkiye, OECD ülkelerinden daha esnek düzenlemelere sahiptir.”
“İhbar prosedürü, ihbar ve kıdem tazminatı, haklı/haksız nedenle işten çıkarmanın tanımı, deneme süresi, haksız nedenle işten çıkarmada tazminat ve azami itiraz süresini dikkate alan sürekli çalışanların bireysel işten çıkarılması alt endeksinde ise Türkiye, 40 ülke içerisinde en katı mevzuata sahip 14’üncü ülke konumunda bulunmaktadır. Bu alanda özellikle kıdem tazminatı miktarının yüksekliği işgücü piyasasının katılık düzeyini artırmaktadır.”
Demagojinin adı: Güvenceli esneklik
Metini hazırlayanlar yapılacak düzenlemelerin "güvenceli çalışma"yı tarihe gömmek anlamına geldiğini bildiklerinden "güvenceli esneklik" kavramı kullanılıyor: “İşgücü piyasalarının esnekleştirilmesi çalışanlar açısından güvencesizlik sorununu da beraberinde getirdiğinden, esneklik tartışmaları yerini “güvenceli esneklik” kavramına bırakmıştır.”