Suriye cephesinde yeni birşeyler

Suriye cephesinde yeni birşeyler

Suriye cephesinde yeni birşeyler var

Rafet BALLI

Daha önce Halep'i ele geçirmek için yüklenen Batı destekli muhalifler, burada sonuç alamayıncı ağırlığı başkent Şam'a kaydırdı. Kritik çatışmalar Şam yakınlarında cereyan ediyor

Halep'te PKK'nın Suriye kolu PYD ile Hükümet kuvvetleri arasındaki çatışmalar birkaç gündür durulmuş gözüküyor. PYD militanlarının başında "dağ tecrübesi"ne sahip PKK'lılar bulunuyor

Halep'teki Türkmen sözcülerin iddiası: Esad yönetimine destek için Lübnan'dan Hizbullah militanları Suriye'ye girmeye başladı. İran ve Irak'tan da 'bireysel' destekçiler geliyor

Yine Türkmen iddiası: İran Azerbaycanı'ndan bazı Türk grupları Suriye'ye gelmek istiyor. Bunlar amaçlarını, 'yakında İran'da başlatılacak çatışmalara hazırlık yapmak' olarak tarif etmişler

Yakın komşularımızdaki sıcak gelişmeleri nakletmeye bir süre ara vermek durumunda kaldım. "Nerede kalmıştık" deyip Suriye'den başlayalım. Çatışma bölgesinden, Halep'teki Türkmen sözcüleriyle son bir ayın geniş bir bilançosunu konuştuk. 

Türkmen sözcülerin anlatımıyla genel durum:
Batı destekli muhalifler, "Bingazi modeli"ni uygulmak için yüklendikleri Halep'te sonuç alamadılar.  3-4 aydır tarafların mevzilenmesinde ciddi bir değişiklik yok. Muhalif milisler ağırlığı başkent Şam'ın etrafına kaydırdı bu yüzden.

Ordudan kaçacaklar kaçtı zaten. Yeni kopmalar olmuyor. Ölümüne savaşıyor kalanlar da.

'Hizbullah sahaya indi'

Beşar Esad yönetimi silah üstünlüğünü koruyor. Muhalifler de milis sıkıntısı çekmiyor. Dışarıdan çok sayıda gelen var. Çeçenistan, Mısır, Libya, Fas ve Türkiye, "milis ihracatı"nda başı çeken 5 ülke.  Yabancı girişlerin yüzde 90'ı Türkiye üzerinden. Ürdün ve Lübnan sınırları bile bu kadar kolay kullanılmıyor.

Beşar Esad yönetiminin dostları ise, riski küçültmeye çalışıyor. Lübnan'dan Sünni milisler muhaliflere destek için geliyorsa, Hizbullah da boş durmuyor. Örgütlü ve merkezi bir kararla Suriye'ye girip çatışmalara müdahil oldular. 

Irak'tan Nuri Maliki ve Mukteda Sadr taraftarları bireysel şekilde Suriye'ye girmeye başladı aynı amaçla.

Asıl önemlisi, "İranlı uzmanlar da Beşar Esad yönetimine yardımcı oluyor. Özellikle şehir çatışmalarında Suriye ordusuna eğitim veriyorlar".

İran kaynaklarının,  iddiaları daha önce kategorik olarak reddettiklerini hatırlatalım. Aynı şekilde Hizbullah da sahaya indiğini kabul etmiyor. Zeynebiye gibi Şiilerce kutsal sayılan mekanların korunmasını üstlendiklerini de saklamıyorlar zaten.

Bizden bir not: Lübnan'dan 2 bin Sünni milisin muhaliflere destek için Suriye'ye girdiğini Aydınlık da yazdı Arap medyasına dayanarak.

'Müdahale yoksa imkansız'

 Türkmen sözcülerin iç savaşın kaderi hakkında nihai hükmü: "Dış müdahale olmazsa Esad yerinde kalır. Tabii, 'Kral' (Esad) bir biçimde ölürse her şey değişir."
 "Suriye halkının dostları"nın İstanbul'daki son toplantısını hatırlatacak oluyorum. "Boşverin" diyorlar, "sahada onları ciddiye alan yok." Birşey çıkmayacağı için.
Ya, PKK'nın Suriye kolu PYD'nin konumu? Kaynaklarım diğer bölgelerdeki durumu bilmiyor. Ancak, PKK kaynaklarında Esad karşıtı kampanya devam etmesine rağmen, PYD Halep'te bir süredir tekrar "kenara" çekilmiş. PYD milislerine PKK'nın dağ kadrolarında yer almış isimlerin komuta ettiği de Türkmen kaynakların tespitleri arasında.

'İran'a hazırlık' mı?

Türkmen sözcülerinin öyle bir iddiası var ki, üzerine sayısız senaryo bindirmek mümkün. Onların cümlesiyle aktarıyorum:
"Güney Azerbaycan'dan bazı Azeri Türkleri muhalefet saflarında çarpışmak için Suriye'ye gelmek istiyor. Bundan sonra İran'da başlatılacak çatışmalara hazırlık için dediler."
"Dikkat çekici", "önemli" dememek mükün mü? Bölge hakkında dile getirilen hesaplara uygun bir iddia. Ancak, "şüphe testi"ni ihmal etmeyelim. "İddianın dayanağı neydi?"
Muhatabımın cevabı çok kestirme: "Talep bizzat bana geldi. İstemedik."
 

Buraya bir "mim" koyup devam edelim.

Türkmen-Ermeni ilişkileri

Söz arasında, Halep'te Ermenilerin kendi mahallelerini silahla korudukları geçiyor. Önceki bilgileri teyid ediyor bu. Siz olsanız sormaz mısınız, "Ermeni-Türkmen ilişkileri nasıl" diye.

Genel bir Türkmen pozisyonu: "Türkmenler Suriye'de bütün toplum gruplarıyla iyi ilişkiler içinde. Hiçbiriyle husumetimiz yok."

Biraz daha ayrıntı talep ediyorum.
"Tehcirle 100 yıl kadar önce bölgeye gelen Ermeniler Arapça bilmezdi. Kendi aralarında bile Türkçe konuşurdu hepsi. Bugün bile 40 yaş üstü Ermeniler Türkçe konuşur. Gençleri de bilir ama konuşmak istemezler. Suriye Ermenileri, Lübnan'dakiler gibi değil. Türkiye'ye de husumetleri yoktur, Türkmenlere de."

Devamı var.
"Ermeniler, Halep'te en çok Türkmenlerle yakın ilişki kurdu. Eskiden beri ilişkilerimiz sıcaktır. Oto tamirciliği, elektrikçilik, ayakkabıcılık ve benzeri zenaatları Ermenilerden öğrendik."

Dahası?
"İç savaştan kaçan Ermeni zenginleri Fransa'nın yanı sıra Türkiye'ye sığındı. Kamplarda değil, şehirlerde kalıyorlar."
Sonraki yazının konusu Irak olacak...

rafballi@gmail.com