“Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran Türkiye halkına..”
Cesika’dan Besey’e: Fırat’ta doğan hayat
Mehmet Ali GÜLLER
Gazetecilik kamu adına bir denetleme görevi olduğu için bu köşeden özel
hayatımıza dair kimi notlar aktarmayı doğru bulmam. Ama bugün bir istisna
yapacağım. Çünkü Aydınlık’ın “özgürlük meydanı” sayfasında uzun bir süredir
tartışılan “Türk ırkı var mı?” sorusuna yanıt girişimi olacak bir konu var
gündemimde... Malatya’dayım. Büyük amcam Süleyman Güller’i kaybettik. Cenaze nedeniyle en yakınından en uzağına, pek çok akrabamı görmüş oldum.
Süleyman amcam aslında babamın amcasıdır; dedemin küçük kardeşi... Dedem erken öldüğü için iki küçük erkek kardeşi olan Süleyman ve Hüseyin Güller, amcalarıma baba, bana da dede oldu...
Cenaze sırasında, evraklara bakarken fark ettim. Süleyman amcamın, yani dedemin annesinin ismi Besey’miş! Şaşırdım, zira biz ismini hep Cesika diye biliyorduk.
***
.
Belki artık konu ilginizi çekmeye başlamıştır. Hadi gelin bugün size büyükannemiz Cesika’yı, yeni öğrendiğim ismiyle Besey nenemizi anlatayım. Çünkü Besey nenemizin bizi yaratan hayatı, bu toprakların o yıllarda sık şahit olduğu bir olayla başlar: 1915 olayları...
Besey nenemiz genç bir kızken, ailesiyle birlikte Erzincan Kemaliye köylerinden akrabalarıyla birlikte tehcire maruz kalanlardan... Güneye doğru inerken, Malatya Fırat’tan geçerken saldırıya uğruyorlar.
Kürt köylerinin bu olaylar sırasındaki tutumunun toplumsal kaynakları, daha doğrusu sosyoekonomik nedenleri başlı başına bir tez konusudur. Girmiyoruz fakat 1915 olayları sırasında karşılıklı yaşanan kırımların, büyük bir kırılma yaşattığını not ediyoruz.
Neyse, işte o saldırı sırasında büyük dedem Mehmet, ya da bize miras bıraktığı lakabıyla Mammani dedem, Cesika’yı kurtarır ve onunla evlenir. Ortada bir kurtarma da olsa, ailesi öldürüldüğü için bir Kürt’le evlenmek, daha doğrusu buna mecbur kalmak kuşkusuz zordur ve travmatiktir.
Ancak Cesika bu zorluğa katlanmış ve dört çocuk doğurmuştur: Önce asıl dedem olan Ali, ardından Hatun halamız ve küçükleri Süleyman ve Hüseyin amcamız...
Hazineyi Perinçek’ten tahsil ediyorum
Çok uzun yaşamamış maalesef Besey nenemiz... En büyük oğluna, dedem Ali’ye, Kemaliye’den kaçmadan önce gizledikleri bir küp altından bahsetmiş ölmeden önce...
Dedem, biraz büyüdüğünde peşine düşmüş bu küçük hazinenin ama anlatıldığına göre Kemaliye ağalarını aşamamış. (Ben o hazineyi yıllar sonra Kemaliyeli Doğu Perinçek’ten bilgi olarak tahsil ediyorum!)
Yıllar sonra, Malatyalı hemşerimiz Hrant Dink, Arguvan Festivali sırasında bizim köyde, muhtar olan Haşim amcamın evinde kalır. Söz sözü açar ve konu Cesika’ya, Besey nenemize gelir. Hrant, amcama, araştıracağını ve Cesika’nın yaşayan akrabalarını bulacağını söyler.
Ancak ömrü yetmez. Gladyo’nun bir suikastıyla ortadan kaldırılır!
Bu arada konu konuyu açtı ama önemle belirtelim: Hrant’ın Kürtlere, “geçmişte biz büyük kuvvetlere alet olduk, siz olmayın” özetli son mesajları işte bu sıradadır.
Hepimiz Türk milletiyiz
Besey nenemizin hikâyesi, pek çok ailenin de hikâyesidir. Geçmişlerimizde başka başka etnik unsurlar vardır. Hangimizin birkaç kuşak gerisine gitsek, böyle hikâyeler buluruz.
Çünkü Anadolu “kavimler kapısıdır” ve Mustafa Kemal bir üniter devlet kurarken o nedenle “Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran Türkiye halkına Türk milleti denir” demiştir!
Cesika Besey olurken, Ermeni Kürt mü olmuştur? İşte, ırkı değil, ortak yaşama iradesini esas alan kültür eksenli millet anlayışı bu noktada değerlidir. Ermeni de, Kürt de, Türk de bir devrimle Türk milleti olmuştur.
“Kürt de biziz, Ermeni de biziz, Türk de biziz, hepimiz Türk milletiyiz” dememiz bundandır!
