2001 ve 2008 krizlerinden ‘BETER’
Bankalara ödenmeyen paranın tutarı 47 milyar lira. Varlık yönetim şirketlerinin tahsil edemediği batık ise 24 milyar TL. Varlık Yönetimi Şirketleri Derneği’ne göre bankalardaki batıkla toplam tahsili gecikmiş alacak en az 70 milyar TL. Kocaeli Adliyesi'nde koridora taşan icra dosyaları Türkiye'nin durumunu özetliyor. Kredi borcu ve kart borcunu ödeyemeyenlerin sayısı rekor kırdı, 2 milyon kişi icrada. Varlık yönetim şirketlerine borçlu olanların da sayısı 2 milyon oldu...2001 ve 2008 krizlerinden daha kötü durumdayız!
Türkiye'de batık krediler zirve yaptı, icra dosyaları rekor kırdı. Bankalardaki tahsili gecikmiş alacaklar 2015 sonunda 47 milyar liraya ulaştı...
Bankaların tahsili geciken alacaklarını satın alarak faaliyet gösteren varlık yönetim şirketlerince tahsil edilemeyen miktar ise 23.2 milyar TL. Toplam 70.2 milyar TL batık var.
Borçların büyük çoğunluğu işsiz kaldığı için borcunu ödeyemeyenlere ait. Varlık Yönetimi Şirketleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Tengiz, bankalardaki toplam tahsili gecikmiş alacakların 2014’teki 36 milyar liradan 47 milyar liraya çıktığını belirterek
“Geçen yıl bankaların tahsili gecikmiş alacaklarında 11 milyar TL’lik artış oldu. Bu, krizden bu yana en yüksek artışa denk geliyor” dedi.
Tengiz, bankaların gerçekleştirdiği tahsili gecikmiş alacak satışının içinde bireysel alacakların payının yüksek olduğunu söyledi.
Tengiz'e göre, borçların yüzde 95’i parası olmadığı için borcunu ödeyemeyen insanlara ait. İşsiz kalmış, ödemek istiyor ama ödeyemiyor. Cumhuriyet Gazetesi'nin sorularını yanıtlayan Varlık Yönetimi Şirketleri Derneği Yönetim Kurulu Başkan Vekili Hilmi Güvenal ise 2008’den bu yana bankaların varlık yönetim şirketlerine 24.2 milyar TL’lik ana para bazında satış yaptığını söyledi.
Güvenal şu bilgileri verdi: “Bu miktarı satın almak için sistem 3 milyar TL ödeme yaptı. Alınan borçların ise yaklaşık 3 milyar TL’sinin tahsilatı yapıldı.” Buna göre ortalama 24 milyar TL’nin hâlâ tahsilatı yapılamadı. Bankalardaki batık kredilerle birlikte toplam tahsili gecikmiş alacak miktarı 70 milyar TL’yi geçiyor.”
Elektrik ve su borcu sırada Bugüne dek varlık yönetim şirketlerinin portföyünde bulunan 2 milyon kişiden sadece 500 bininin borcunu ödediğine dikkat çeken Güvenal,
“1.5 milyon kişiyi hâlâ arıyoruz. Bir kişiden tahsilat yapma sürecimiz 5-7 yıl aralığında. Sektör yıllar içinde sistemdeki tahsili gecikmiş alacakların yüzde 31’ini üstlendi” diye konuştu.
Güvenal, portföylerinin yüzde 65’inini bireysel kredi ve kredi kartlarından, geri kalanının ise KOBİ ve ticari kredilerden oluştuğunu belirtti. Varlık yönetimi şirketleri aslında sektör olarak tahsili gerçekleştirilemeyen telefon, su ve elektrik borçlarına da talip. Ancak yasalar ve mevzuatlar buna henüz izin vermiyor. Kocaeli Adliyesi'nde İcra Müdürlükleri'nde koyacak yer kalmayınca icra dosyaları koridorlara taştı.
Koridorlarda icra dosyası dağları oluştu.Kocaeli Barosu Başkan Vekili Nuri Almaz, Kocaeli Adliyesi'nde icra dosyası sayısının 300 binin üzerinde olduğunu söyledi. Kocaeli Adliyesi'nde bulunan 7 İcra Müdürlüğü'nde dosyaları koyacak yer kalmayınca iplerle bağlanan icra dosyası blokları koridorlara konuldu. İcra müdürlüklerine gelenler dosyaların arasından geçiyor. 2015 yılında bankalara, GSM operatörlerine, işletmelere ödenmeyen borçlar nedeniyle 96 bin 209 icra dosyası işleme alındı. Geçmiş yıllardan gelen dosyalarla birlikte 300 binin üzerinde dosyanın takibinin yapıldığı tahmin ediliyor.
Türkiye'de her yıl icra dosyalarında artış yaşandığını söyleyen Kocaeli Barosu Başkan Vekili Avukat Nuri Almaz şunları söyledi:
“Türkiye'de maalesef icra dosyalarında her geçen yıl maksimum noktada artış yaşanıyor. Bu artış neredeyse önlemez noktaya gelmiş durumda. Çok yoğun bir artış var. Kocaeli icra dairelerinde 2015 yılı itibariyle yaklaşık 100 bin icra takibi açılmış durumda. Kocaeli gibi bir kenti düşündüğümüzde çok yüksek bir sayı. Onun dışında da 2015 yılı dışında şuanda devam eden icra takip dosyası daire başı 40 bin civarında, 7 icra dairesi var o da yaklaşık 300 bin icra takip rakamına denk geliyor. Üzücü bir rakam.”
25 MİLYON KİŞİ BORÇLU, 2 MİLYONU İCRADA
Kredi kartı ya da kredi borcu olan vatandaş sayısı 25 milyon. Bunlardan 2 milyon 670 bini borcunu ödeyemediği için icra takibinde. Vatandaş geçen yıl sonu itibarıyla 47 milyar liralık banka borcunu ödeyemedi. 2 milyon kişi bankalara, 2 milyon kişi de varlık yönetim şirketlerine borçlu. Varlık yönetim şirketlerinin satın alıp henüz tahsil edemediği toplam borç miktarı 23.2 milyar lira. Varlık yönetim şirketlerine devredilen borçluların yüzde 50’si işsiz veya gelirinden fazla borçlandığı için zaman içinde borcunu ödeyebiliyor. Ödeme süresi 5-7 yılı buluyor.
‘VATANDAŞIN BORÇ ÖDEME BİLİNCİ ARTIK AZALIYOR’
Borcuna sadık olarak bilinen Türk toplumu, bu özelliğini korumakta artık zorlanıyor. Kocaeli Barosu Başkan Vekili Nuri Almaz, toplumda oluşan dejenerasyonun borç ödeme bilincini azalttığını öne sürerek, şöyle devam etti:
"Kredi kuruluşları herhangi bir kriter gözetmeden kredi alamayacak insanlara dahi kredi kullandırıyorlar. İnsanların alım gücü düştü. Paranın değeri düştükçe, işsizlik oranı arttıkça insanlar borçlanarak, kredi kartıyla ya şamlarını devam ettirmek zorunda kalıyor. Bu da maksimum seviyede icra takibi demek. Toplumda bir dejenerasyon oldu. Daha önceki dönemlerde insanlar davalık olunca, icra takibine uğrayınca ayıplanırlardı. Bir toplum baskısı ile borcu ödememe gibi bir duruma girmezlerdi. Böyle bir şeye tenezzül etmezlerdi. Ama bu dejenerasyon insanların borç ödeme bilincini azalttı, zayıflattı."
Kocaeli Barosu avukatlarından Örfü Köksalda, icra dosyalarının yakında adliye binası dışına taşacağını kaydederek şöyle dedi:
"Bu toplumun ekonomik anlamda zor durumunu göstermekte. Asgari ücretin belirli bir rakamda olması insanlarımızın tüketim alışkanlığına yetmemekte. Maalesef insanlarımız kontrollü alışveriş yapmayı yitirmiş durumda. Kocaeli'nde yüz bin civarında icra dosyası var ama bir o kadar da ulaşmamış dosyalar olduğunu düşünüyorum.”
