Ambargo fena vurdu!
Rusya’nın uyguladığı ambargo, üreticiyi iflasın eşiğine getirdi. Aydın’da portakal ve mandalina kilosu 25 kuruşa alıcı çıkmadığı için çürümeye terkedildi. Yüzlerce ton portakal yere dökülüp telef oldu...Portakal dalında kaldı
İstanbul ve Ankara’da 2,5-3 TL’ye satılan portakala Aydın’da 25 kuruşa bile alıcı çıkmayınca dalında kaldı, yere dökülüp çürümeye başladı...
Aydın’da binlerce dekar bahçedeki, yüzlerce ton portakal telef oldu. Portakal ve mandalina üretiminden geçen yıllarda da zarar ettiklerini belirten Aydınlı çiftçilerden bir kısmı portakal ağaçlarını kökten kazdırıp, ağaçları söküp atmaya başladı.
Aydın Sultanhisar’daki yüzlerce portakal ağacını söktürüp atan Behzat Tosun, “Birçok üretici, portakal krizini, Rusya’nın uyguladığı yaş sebze, meyve ambargosuna bağladı. Rusya krizi nedeniyle 60 kuruş olan narenciye fiyatı 25 kuruşa düştü. Ambargo çiftçiyi iflasın eşiğine getirdi” dedi.
3 el değiştiriyor
Bahçede 25 kuruşa alıcı bulamayan portakal, toplanıp kasaya konulduktan sonra en yakın ilçedeki toptancı haline götürülüyor. Traktör ve kamyonetten boşaltılan portakalı, büyük şehirlere götürecek aracı tüccar hamal yardımıyla kamyona yükletiyor.
Bu arada, yaş sebze meyve toptancı halinde, yüzde 1 hal rüsumu, KDV, gelir stopajı, (borsaya kayıtlı ise yüzde 2, değilse yüzde 4), yüzde 2 Bağkur kesintisi, hamaliye ve nakliyenin yanı sıra, yüzde 2 ile 8 arasında değişen komisyon bedeli kesiliyor.
2 kez ücret ödeniyor
Portakal, İstanbul veya Ankara gibi şehirlere geldiğinde, tüketiciye satılmadan önce ikinci kez toptancı haline girme zorunluluğu var. Burada tekrar boşaltılıyor.
Marketçi veya pazarcı, burada tekrar yükleme yaparken, halciye aracılık bedeli ödüyor. Her boşaltma ve yüklemede deforme oluyor. Zayiat artıyor. Markete veya pazara gelene kadar en az 3 el değiştirip en az 2 kez hamal yardımıyla boşaltma, yükleme yapılan sebze-meyvenin fiyatı, son kullanıcıya ulaştığında bu unsurların da etkisiyle 2,5-3 TL’ye yükselmiş oluyor.
Hal hava parası 20 milyon TL
Üreticinin zarar etmesine rağmen, İstanbul veya Ankara’daki bir toptancı hal şirketinin, sadece hava parasının 20 milyon TL’yi bulduğunu söyleyen üretici yetkililere şöyle sesleniyor:
“Devletten, tarladan sofraya projesini hayata geçirmesini bekliyoruz. Yaş sebze ve meyve toptancı haline girmek zorunda kalmasın. Tarladan kamyona yüklenen sebze, meyve, doğrudan büyükşehirlerdeki marketlerde veya semt pazarlarında satılabilsin. Böylelikle hem üretici portakalı 80 kuruşa satıp emeğinin karşılığını alabilsin. Hem de tüketici portakalı 2,5 TL yerine 1,5 TL’ye yiyebilsin.”
Tarladan sofraya projesi gelmeli
Dalında 25 kuruşa alıcı bulamayan portakal ve mandalinanın, İstanbul, Ankara gibi şehirlerde marketlerde 2,5- 3 TL’den satılması, “Yine üretici zarar ederken, aracılar ve komisyoncular kazanıyor” eleştirilerine yol açıyor.
Aydın Nazilli Ziraat Odası Başkanı Necdet İzgü, “Tarladan sofraya projesini uygulama zamanı geldi. Üretici, malını doğrudan kamyona yükleyip şehirlerdeki semt pazarlarında satabilmeli. Üretici sebze, meyveyi doğrudan şehirlerdeki marketlere satabilmeli. Bunun için Toptancı Hal Kanunu değişmeli” dedi.
Yurt
