12 ilde hava TÜM YIL KİRLİ!
Temiz Hava Hakkı Platformu’nun yayımladığı rapora göre Türkiye'de yurttaşlar sadece iki ilde temiz hava soluyabilirken, 12 ilde hava kirliliği tüm yıla yayılmış durumda...
Türkiye'de 12 ilde hava tüm yıl kirli,
sadece iki ilde temiz hava solunabiliyor
Temiz Hava Hakkı Platformu’nun yayınladığı
Kara Rapor 2021’e göre, 2020 yılında Türkiye’deki illerin yarısında,
yani 42 şehirde kanserojen olan ince partikül (PM2.5) seviyesi yeterli
düzeyde ölçülmedi...
Rapora göre, 2020 yılında Türkiye’de sadece 2 ilde (Bitlis ve Hakkari)
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’nün önerdiği kılavuz değerlerin altında temiz
hava solundu. Üstelik, bu kılavuz değerler DSÖ tarafından hava
kirliliğinin güvenli limiti olmadığı için Eylül ayında yüzde 75 oranında
aşağıya çekildi.
2020 yılında yeterli veri alınabilen 72 ilin partikül madde değerleri
(PM10) incelendiğinde 45 ilde hava kirliliğinin ulusal sınır değerleri
dahi aştığı açıklandı.
Raporda, orman yangınları nedeniyle havaya iklim değişikliğine de sebep
olan siyah karbon kirleticisi salındığı belirtildi.
'Ülke genelinde ölçümü yapılmıyor'
THHP Koordinatörü Buket Atlı, geçen yıl yeterli derecede ölçüm
yapılabilen 175 istasyonun yüzde 97,7’sinde yıllık PM10 ortalamasının
Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) kılavuz sınır değerlerinin üzerinde
olduğunu açıkladı.
Atlı, “Ayrıca, 9 ilde hava kirliliği ile ilgili
yeterli partikül madde (PM10) verisi yok ve 45 şehirde hava kirliliği
ulusal sınır değerlerini bile aştı. 2020 yılında Türkiye’deki 42 şehirde
kanserojen olan ince partikül (PM2.5) seviyesi yeterli düzeyde
ölçülmedi. PM2.5 hava kirliliği kaynaklı hastalık yükü ve ölümleri
anlayabilmemiz için en temel gösterge, ancak ülke genelinde ölçümü
yapılmıyor ve hala mevzuatta PM2.5 için limit değer bulunmuyor. Diğer
yandan 2020 yılında ölüm verileri açıklanmadığı için hava kirliliğinden
kaynaklı ölüm sayısını hesaplayamadık" dedi.
12 ilde tüm yıl hava kirli
Muş, Iğdır, İstanbul, Sinop, Malatya, Edirne, Tokat, Kayseri, Denizli,
Düzce, Karabük, Ağrı ve Ankara’daki 15 istasyonda 2020 yılı boyunca
yapılan ölçümlerde ‘yüksek hava kirliliği’ gözlemlendi. Türkiye’de
sadece Bitlis ve Hakkari’de hava kirliliği (PM10) DSÖ kılavuz
değerlerinin altında ölçüldü. Hava kirliliğinin en yüksek oranda olduğu
şehrin ise Muş olduğu açıklandı. Muşlular yılın 306 günü kirli hava
soludu.
2020 yılında hava kalitesi en düşük çıkan iller ise Iğdır, Ağrı ve Muş
oldu. Türkiye’nin hava kalitesi açısından en kirli illeri listesinde son
4 yıldır ilk sırada yer alan Iğdır, 2020 yılında yerini Muş’a bıraktı. 5
yıldır Iğdır, Kahramanmaraş, Manisa, Ağrı ve Düzce’de hava kirliliği
sorununun kronikleştiği ifade edilirken bu şehirlerde ‘Acil Temiz Hava
Eylem Planları’ açıklanması gerektiği vurgulandı.
Üç büyük şehirdeki durum
Raporda, 2020 yılında İstanbul’da PM10 ortalamasının önceki yıllara göre
daha düşük seviyelerde olduğu ortaya kondu.
Ancak uzmanlar bu seviyenin
dahi DSÖ’nün önerdiği kılavuz değerlerin iki katı olduğuna dikkat
çekiyor. İstanbul’un ilçeleri Mecidiyeköy, Sultangazi, Esenyurt ve
Alibeyköy’de PM10 ortalamasının DSÖ yıllık kılavuz değerlerinin 3
katından fazla seviyede olduğu ortaya konuldu. Ankara Siteler
istasyonunun yakınında ise yıllık PM10 ortalaması DSÖ kılavuz
değerlerinin dört katını aştı. İzmir’deki en kötü hava kalitesi, 2016
yılından beri ölçüm verileri kamuoyu ile paylaşılmayan Aliağa’da
ölçüldü.
