Yargıya ‘İNCE AYAR’ yapılıyor
H.K.G.’nin yaşadığı istismarı soruşturan savcının değiştirilmesi benzer vakaları akla getirdi. Gezi’den İmamoğlu’na birçok davada savcı ya da hâkim değiştirildi. Hukukçu Eminağaoğlu “Yargıya açıkça müdahale ediyorlar” dedi...
Yargıya ‘ince ayar’ yapılıyor
BirGün’ün ortaya çıkardığı Hiranur Vakfı’ndaki çocuk istismarı
skandalında iddianameyi kaleme alan savcı Ercan Ateş’in görev yerinin
isteği dışında değiştirilmesi, son dönemde yaşanan örneklere bir
yenisinin daha eklenmesine neden oldu. Yargının bağımsız olduğu
iddialarına karşılık, kritik davalarda yaşanan hâkim ya da savcı
değişiklikleri, yargılamaların seyrini değiştirebiliyor. Bu durumun
yargılama sürecini uzattığı ve adil yargılanma hakkını ihlali anlamına
geldiği bildiriliyor...
6 yaşındaki kız çocuğunun istismarı ile
ilgili iki yıldır bekleyen soruşturmayı devralarak iddianameyi
hazırlayan İstanbul Anadolu Adliyesi Savcısı Ercan Ateş’in soruşturma
bürosuna atanması gelişmesi, soruşturmanın üstünün kapatılması
endişesini beraberinde getirdi.
İMAMOĞLU DAVASI ÖRNEĞİ
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’na YSK başkan ve
üyelerine hakaret ettiği iddiasıyla 2 yıl 7 ay 15 gün hapis cezası
verilerek seçme ve seçilme hakkının yasaklanmasına karar verilmesi
sürecinde yaşananlar, bu durumun en önemli örnekleri arasında yer
alıyor. Davada geçen yıl 21 Haziran’da mahkemenin karar vermesi
beklenirken 19 Haziran günü yayımlanan kararnameyle davaya bakan 7.
Asliye Ceza Mahkemesi hâkimi Hüseyin Zengin kendi isteği dışında
Samsun’a atandı. Hâkim Zengin’in delilleri inceledikten sonra
İmamoğlu’na beraat verme eğiliminde olduğu iddia edildi.
FAİLİ MEÇHUL YARGILAMASI
1990’lı yıllarda işlenen 18 faili meçhul cinayete ilişkin aralarında
eski İçişleri Bakanı Mehmet Ağar’ın da bulunduğu 19 sanık hakkında
açılan davanın görüldüğü Ankara 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nin heyeti, geçen
yıl 12 Ağustos’ta yayımlanan kararname ile değiştirildi.
DİNK DAVASINDA DÖRT KEZ DEĞİŞTİ
Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni ve BirGün Yazarı Hrant Dink’in
öldürülmesine ilişkin kamu görevlilerinin yargılandığı davanın mahkeme
heyeti de benzer süreçlerden geçti. Yıllarca süren yargılamalarda heyet
defalarca değişikliğe uğradı. Heyet, 2021 yılında tamamlanan yargılamaya
kadar dört kez değişikliğe uğradı.
LOKUMCU DAVASINDA DA AYNI DURUM
Hopa’da dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın mitingi öncesi
polisin sıktığı biber gazı nedeniyle yaşamını yitiren Metin Lokumcu’nun
ölümüyle ilgili açılan davanın mahkeme heyeti de savcıyla beraber
değişikliğe uğradı.
KOBANİ DAVASI
HDP’nin eski Eş Genel Başkanları Selahattin Demirtaş ve Figen
Yüksekdağ’ın da aralarında bulunduğu 108 HDP’linin yargılandığı Kobani
davasında da heyet değişikliği yaşandı.
GEZİ DAVASINDA DA DEĞİŞTİ
Gezi Direnişi’ne ilişkin olarak tutuklu iş insanı Osman Kavala ile
birlikte 15 kişinin yargılandığı davaya bakan mahkeme heyeti, kritik
kararların ardından değişikliğe uğrayan mahkeme heyetleri arasındaki
yerini 2019’da aldı. HSK, 2019 yılının Temmuz ayında yayımladığı
kararname ile Gezi davasına bakan mahkemenin başkanı ve üyelerini ikinci
heyete gönderdi. HSK, yargılamayı yeni oluşturduğu birinci heyetin
yapmasına karar verdi. Gezi davasına bakacak birinci heyetin
başkanlığına Galip Mehmet, üyeliğine ise Talip Ergen getirildi. Hem
Kavala hem de Aksakoğlu için ‘tutukluluğun devamı’ yönünde oy kullanan
kıdemli üye Ahmet Tarık Çiftçioğlu’nun ise yeri değiştirilmedi. Davada
verilen mahkûmiyet kararlarına şerh koyan Kürşad Bektaş da Tokat Turhal
Hakimliği’nde görevlendirildi.
KAŞIKÇI DAVASI
ABD’de yaşayan gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın vahşice katledilmesine
ilişkin davanın Suudi Arabistan’a devredilmesi kararına şerh düşen
İstanbul 12. Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı Nimet Demir ise Maraş’a atandı.
GAZETECİ YARGILAMALARINDA ÇOĞUNLUKLA DEĞİŞİYOR
Gazetecilere dönük yargılamalarda da heyet değişikliğine ‘rastlanıyor.’
2021 yılında yayımlanan ‘Türkiye’de Gazeteci Yargılamalarının
Anatomisi’ raporunda, gazeteci davalarının yüzde 61’inde mahkeme
heyetinin en az bir defa değiştiği vurgulandı. Press in Arrest’in 356
gazeteci ve 240 dava dosyasından hareketle hazırladığı raporda, 133
davada heyet değişikliğinin gözlemlendiği vurgulanarak, “Yargılama
süreçlerinin uzamasına neden olan bu durum, makul sürede yargılanma
hakkının ihlali anlamına geliyor” denildi.
***
10 kez savcı değişti
Yargıdaki garabeti gösteren en önemli örneklerden birisi ise Şenyaşar Ailesi’ne yaşatılanlar. Asıl katliamın yaşandığı Suruç Devlet Hastanesi ile ilgili soruşturmada, iddianame ancak Ekim 2021’de tamamlandı. Asıl enteresan olan ise bu süreçte tam 10 defa savcının değişmesi oldu. 14 Haziran 2018 tarihinde AKP Urfa Milletvekili İbrahim Halil Yıldız’ın koruma ve yakınları tarafından eşi ve iki oğlu öldürülen Emine Şenyaşar ile oğlu Ferit Şenyaşar, Urfa Adliyesi önünde iki yılı aşkın zamandır adalet mücadelesi veriyor.
***
Yargıya açık müdahale
Bu
durumun AKP’nin bir geleneği halini aldığını bildiren hukukçu Ömer
Faruk Eminağaoğlu, “Yargıya açıkça müdahale ediyorlar” dedi. kanun
hükmünde kararnameyle kapatılan Yargıçlar ve Savcılar Birliği’nin
(YARSAV) Kurucu Başkanı Ömer Faruk Eminağaoğlu, “Devam eden yargı
sürecinde mahkemedeki değişiklikler, adil yargılanma hakkına aykırılık
oluşturuyor. Yargılama sürecinde, beklentilerine aykırı gelişme olunca
HSK ya da başsavcılık üzerinden değişiklikler yaparak aynı zamanda diğer
hakim ve savcılar üzerinde de baskı aracı oluşturuyorlar” dedi.
İktidarın soruşturmayı kendi istediği çizgide tutmak için bu tür adımlar
attığını kaydeden Eminağaoğlu, BirGün’e yaptığı açıklamada, şunları
söyledi:
“Adil yargılanma kuralları gereği yargılama süresince çok
zorunlu olmadıkça kurulda değişiklik olmaz. Yaşanan değişikliklerin çoğu
zaman kişilerin talepleri sonucu olmadığını görüyoruz. Muhatapların
böyle bir isteği yok. Tam aksine haberleri bile olmuyor. Tahliye kararı
veren yargıçların il dışına atandığını görüyoruz. Soruşturmanın
istemedikleri noktaya gittiği durumlarda da bu yola başvurabiliyorlar.
Bu gibi durumlar yargıya açıkça, inkâr edilemeyecek müdahalelerdir.
Yapılması gereken şey son derece açıktır. Yargıda bağımsızlığı
sağlayacak adımlar atmalılar, heyetlere müdahale etmemeliler.”
Hüseyin Şimşek
