Yargıtay'dan 'emekli maaşı' kararı
Yargıtay, net asgari ücretin altında kalan emekli aylığından nafaka dışında prim borcu için kesinti yapılmasını kanuna aykırı buldu.
Yargıtay'dan 'emekli maaşı' kararı
Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre,
emeklilerin gelir, aylık ve ödenekleri bankalar tarafından muvafakat
alınmadan haczedilemiyor, bloke konulamıyor.
Haczi yasaklanan gelir,
aylık, ödeneğin haczine ilişkin talebin icra müdürünce reddedilmesi
gerekiyor. Yüksek Yargı da 'yaşam hakkı' olarak değerlendirdiği emekli
aylığında bankaların bloke, kesinti yapma hakkı olmadığı yönünde karar
verdi.
İcra gelebiliyor
Sabah'ın haberine göre, yıllarca çalışıp emekliliğe hak kazananların en
önemli geçim kaynakları aylıkları olup borçlar, nafaka nedeniyle
kesintiler konusu en çok yargıya taşınan konuların başında geliyor. 5510
sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık sigortası Kanunu'nun 93.
Maddesi; "Sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödenekleri,
sağlık hizmeti sunucularının genel sağlık sigortası hükümlerinin
uygulanması sonucu Kurum nezdinde doğan alacakları, devir ve temlik
edilemez" hükmünü içeriyor. Buna göre, emekli, dul, yetim aylıkları
nafaka borcu dışında haczedilemiyor. Emekli olunan sigorta koluna göre
bir ayırım bulunmuyor. Haciz için emekli olan kişinin onayı gerekiyor.
Ancak, haciz uygulamasında emeklinin adına kayıtlı aracı, evi, arazisi
varsa icra gelebiliyor.
Kesinti durdurulabilir
Farklı borçlar nedeniyle emekli aylık hesaplarına icra müdürlüklerince
bloke konulması ya da doğrudan banka hesabından kesinti yapılması söz
konusu alabiliyor. Bazı bankalar kredi sözleşmesi imzalatarak emekli
aylığını teminat gösterip belirli miktar kredi kullandırabiliyor. Kredi
ödemesinde sorun yaşanması halinde banka emekli hesabına yatan paradan
kesinti yapıyor. Hukuka aykırı bir şekilde yapılan bu kesintiler için
dava yoluyla iade sağlanabilir. Yapılan kesintiler istirdat davası (geri
isteme) açılarak (bir yıllık hak düşürücü süreye tabi) geri alınabilir.
Kesintilerin durdurulması için dava açılırken ihtiyati tedbir talep
edilir.
Menfi tespit talebinin de dava dilekçesinde belirtilmesi
gerekiyor. Menfi tespit talebinin kabul edilmesiyle banka hesabındaki
kesinti kalkar. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun verdiği kararlarda da,
menfi tespit ve istirdat davalarıyla tahsil edilen tutarın iadesi
sağlanabildiği gibi, emekli aylığından kesinti de durdurulur.
Mevcut uygulamada emekli aylıklarına nafaka, SGK prim alacakları
nedeniyle haciz konulabiliyor.
Kanunun 88. Maddesine göre SGK'nın
emekliden prim, sosyal güvenlik destek primi gibi alacakları varsa
emekli aylığı üzerinden haczedilebiliyor. Ancak haczedilecek aylık
miktarı emekli aylığının dörtte birini geçemiyor. Emekli vatandaşlar
aylıklarındaki kesinti, banka blokesinin kaldırılması için Tüketici
Hakem Heyetlerine de başvurma hakkına sahip bulunuyor. Aylığa haciz
uygulanamamakla birlikte emeklinin üzerine kayıtlı araç, ev, arazi varsa
bunlar icra edilebilir.
2 kesinti yapılamıyor
Yargıtay, net asgari ücretin altında kalan emekli aylığından nafaka
dışında prim borcu için kesinti yapılmasını kanuna aykırı buldu. Emekli
aylığının dörtte biri oranında nafakayla birlikte prim kesintisi
yapılması üzerine açılan davada yerel mahkeme vatandaşı haklı buldu.
Yargıtay da, emekli aylığı ile kişilere yaşamlarını sürdürmeleri için
güvence sağlandığına, kişinin yaşam hakkı olduğuna, bundan
vazgeçilemeyeceğine dikkat çekerek kararı onadı.
