Kıyıları işgal etmek kamu yararı sayıldı!
Üç dönemdir valilik yapan idareciler hakkında kıyı işgallerini önlemede yetersiz kaldıkları gerekçesiyle suç duyurusunda bulunuldu. İçişleri Bakanlığı, soruşturma izni vermedi...
Kıyıları işgal etmek kamu yararı sayıldı!
Antalya’da yaşayan bir vatandaşın yaptığı suç duyurusunda, işgallerin sonlandırılmasında ve kaçak yapıların yıkılması için yapılan başvurularda gerekli işlemleri sürüncemede bıraktığı iddia edilen eski Antalya Valileri Münir Karaloğlu ve Ersin Yazıcı ile halen Antalya Valisi olarak görev yapan Hulusi Şahin hakkında inceleme başlatılması talep edildi.
İçişleri Bakanlığı’nın konuyla ilgili kararında turizmin baltalanmaması ve turizm gelirlerinin zarar görmemesi adına kamu yararının gözetilmesi gerektiği vurgulanarak, söz konusu parsellerdeki işgallerden alınan ecrimisiller ile kamuya gelir sağlandığı kaydedildi. Bakanlık üç vali hakkında ön inceleme verilmesine gerek olmadığına karar verdi, başvurucu vatandaş ise Danıştay’a başvurarak karara itiraz etti.
Antalya’nın ünlü turizm beldesi Kundu ve Kemerağzı’ndaki hazineye ait kıyı şeridindeki işgallerle ilgili yapılan başvuruların sürüncemede bırakıldığı gerekçesiyle kentin önceki ve halen görevde olan valileri hakkında Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunuldu.
Geçtiğimiz Mayıs ayında yapılan suç duyurusu üzerine İçişleri Bakanlığı Mülkiye Başmüfettişliği tarafından iddialarla ilgili bir ön inceleme raporu hazırlandı. 23 Eylül 2024 tarihli raporda, Aksu ilçesine bağlı Kundu ve Kemerağzı sahilindeki hazineye ait arazilerdeki işgallerin sonlandırılması ve kaçak yapıların yıkılması için yapılan başvurularda yapılması gereken işlemlerin sürüncemede bırakıldığı iddiasına yer verildi.
Antalya'nın son üç valisi hakkında ön inceleme talebi
Konuyla ilgili sorumluluğu bulunduğu öne sürülen eski Antalya Valilileri Münir Karaloğlu, Erzin Yazıcı ve halen Antalya Valisi Hulusi Şahin hakkında ön inceleme başlatılması talebiyle ilgili raporda, Kemerağzı’ndaki kıyı işgallerinin art bölgesinde 24 adet otel bulunduğu belirtilerek, söz konusu otellerin 2006 yılında faaliyete başladığı kaydedildi.
Kemerağzı sahilinde kıyı kenar çizgisi ile deniz arasında bulunan 348.946 metrekarelik kısım ile kıyı kenar çizgisi ile kara yönünde yer alan 91.938 metrekarelik kısmın otel ve turizm tesisleri tarafından işgal edildiği belirtilen raporda, Kundu sahilinde ise 93.158 metrekarelik alanın 2001 yılında yapılan oteller tarafından işgal edildiği bilgisine yer verildi.
Bakanlık 'işgaller geçmişte yapılmış' diyerek valileri savundu
Kundu ve Kemerağzı sahillerindeki işgal edilen Hazineye ait arazilerden 2023 yılında yapılan tespitlere göre toplam 22 milyon 331 bin TL işgaliye (ecrimisil) bedeli tahsil edildiği bilgisine yer verilen raporda, söz konusu işgallerin önceki dönemlerde başladığı savunularak sorumluluğuna gidilmesi istenen üç vali hakkında ön inceleme yapılmasına gerek olmadığı kanaatine yer verildi.
Müfettiş raporu: Kamuya ait sahiller otellerin işgali altında
Mülkiye Başmüfettişliği’nin raporuna dayanılarak alınan İçişleri Bakanlığı’nın kararında ise Aksu ilçesine bağlı Kemerağzı ve Kundu sahilinde devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan parsellerin art bölgede bulunan otel ve turizm tesisleri tarafından sabit ve seyyar unsurlar tarafından işgal edildiği, seyyar unsurların turizm sezonunda kumsala şezlong ve gölgelik koyduğu, sabit unsuzların ise otelin müştemilatı şeklinde inşa edilmiş yapılar olduğu belirtildi.
Kıyı şeridini işgal eden otellerin inşa ettiği sabit unsurlar için yapı sahiplerinin başvurusu üzerine 3194 sayılı kanun gereği yapı kayıt belgesi düzenlendiği bilgisine yer verilen Bakanlık kararında, tartışmaya neden olan hususun kumsaldaki şezlong ve gölgelikler olduğu savunularak, “Devletin hüküm ve tasarrufundaki bu alanlara yapılan işgaller nedeni ile işgali yapan otel işletmelerinden ecrimisil alındığı ve kıyıların kamuya kapalı olmadığı, kumsala şezlong ve gölgelikler konulması ile kumsalların nasıl kullanılacağı hususunda mevzuat düzenlemesine ihtiyaç olduğu” belirtildi.
'Turizmin baltalanmaması için kamu yararı gözetilmeli'
Turizmin baltalanmaması ve turizm gelirlerinin zarar görmemesi adına kamu yararının gözetilmesi gerektiği vurgulanan kararda, söz konusu parsellerdeki işgallerden alınan ecrimisiller ile kamuya gelir sağlandığı kaydedildi.
Turizm sezonunda yapılan seyyar işgaller ile ilgili yasal düzenlemeler yapılması gerektiği belirtilen kararda, kıyıdaki işgallerin kaldırılması için belediyeler tarafından bir talebin olmadığı da vurgulanarak “Kıyıdaki kumsal alanın kamuya açık olduğu anlaşıldığından eski Antalya Valilileri Münir Karaloğlu, Erzin Yazıcı ve halen Antalya Valisi Hulusi Şahin hakkında yapılacak herhangi bir işlemin olmadığı” belirtildi.
Bakan Yerlikaya kararı onayladı
İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın 21 Ekim 2024 tarihinde imzalayarak onayladığı kararda, Antalya Valilileri Münir Karaloğlu, Erzin Yazıcı ve halen Antalya Valisi Hulusi Şahin hakkında söz konusu iddialarla ilgili ön inceleme başlatılmasını gerektirecek bir durumun bulunmadığı belirtildi.
İçişleri Bakanlığı’nın bu kararının ardından ise valiler hakkında suç duyurusunda bulunan Antalyalı vatandaş 11 Kasım 2024 tarihinde Danıştay’da karara itiraz başvurusu yaptı. İşgal ve tecavüz altındaki hazineye ait kıyıların halkın kullanımına kapatılamayacağı vurgulanan itiraz başvurusunda, İçişleri Bakanlığı’nın kararının iptali talep edilerek şöyle denildi: “Anayasa’nın 2., 43. ve 56. Maddelerine göre işgal ve tecavüz edilen parseller Hazine mülkiyetinde olan ve kamusal alan statüsüne sahip alanlardandır. 3621 Sayılı kanun 6. Maddesine göre bu parseller kıyı kenar kanunu kapsamında herkesin eşitlik ve serbestlikle yararlanmasına açık olup, buralarda hiçbir yapı yapılamaz; duvar, çit, parmaklık, tel örgü, hendek, kazık ve benzeri engeller oluşturulamaz. 3194 Sayılı İmar Kanunu Geçici 16. Maddesi kapsamında kamusal alan olan ve Hazine Mülkiyetinde olan parseller üzerinde yapı kayıt belgesinin verilmesi yasal değildir.”
'Bakanlığın kararı Anayasaya ve kanunlara aykırı'
Söz konusu işgallerle Anayasa ve kanunların ihlal edildiği savunulan itiraz başvurusunda, İçişleri Bakanlığı’nın raporunda yer verilen “turizmin baltalanmaması ve turizmin zarar görmemesi adına kamu yararının gözetilmesi gerektiği” ifadelerine atıfta bulunularak, “Turizmin baltalanmaması, turizm gelirlerinin zarar görmemesi adına kamu yararının gözetilmesi gerektiği, Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan parsellere yapılan işgal sonucu ecrimisil tahakkuk ettirildiği, tahsilat yapılarak kamuya gelir elde edildiğini ifade eden rapor, Anayasa’ya, Hukuka ve Kanunlara aykırıdır. Turizm tesisleri kendilerine tahsis edilmiş olan alandan daha fazla alanı işgal etmiş, sosyal tesislerini işgal ettikleri alana ve kamusal alana kurmuşlardır. Sorumlu bakanlıklar ve Valilik, Anayasayı ve yasal mevzuatları ihlal eden özel işletmelere imtiyaz ve ayrıcalık tanımakta. Kamusal alanların işgaline göz yummaktadır. 2001 ve 2006 Yıllarından bugüne kadar işgal ve tecavüzlerin devam ediyor olması, ecrimisil cezasının uygulanıyor olması savunma gerekçesi olamaz” ifadelerine yer verildi.
‘İşgal edilen kıyılar tel örgü ve çitlerle çevrildi'
Türkiye Cumhuriyeti’nin her vatandaşının kıyıları eşit ve adil kullanım hakkına sahip olduğu vurgulanan itiraz başvurusunda, “Bu hak belli bir zümreye tanınan imtiyaz ile kısıtlanamaz veya yasaklanamaz. Uydu Görüntülerinden görüleceği ya da yerinde keşif ile bahse konu alanların tamamen işgal edilerek halkın kullanımı ve bu alanlara girebilme imkânı yoktur. Uydu görüntülerinde ve ekte sunulan görseller veya sahada yapılacak keşifte, otellerin sahil kesimini havuz, su kaydırakları, çeşitli etkinlik için oluşturulan kapalı mekân olarak işgal edildiği, tel örgü ve çitler ile otellerin önüne geçişlerin önlendiği görülecektir. Kararda belirtilmiş olduğu üzere kamuya kapalı olmadığını belirten karar gerçeği yansıtmamaktadır” denildi.
'Kamu yararı' savunması işgali ve tecavüzü haklı çıkarıyor
Para cezaları ile kamuya gelir elde edildiği yönündeki gerekçenin, işgali ve tecavüzü haklı çıkarmaya dönük olduğu savunulan itiraz başvurusunda, bu tutumun da ilgili kanunlara aykırı olduğu kaydedilerek, ‘belediyelerin başvurusu yok” denilmesinin kabul edilebilir bir gerekçe olmadığı vurgulandı.
Antalya Valiliğinin denetim ve kontrol görevini yapmadığı ve sorumlu kamu kurumu yöneticileri hakkında idari ve adli işlem başlatmadığı iddiasına yer verilen itiraz başvurusunda, “Valilik denetim ve kontrol görevini, kamu kurumlarında denetim, kontrol ve işleyiş hakkında görev ver sorumluluklarını, yasal mevzuatlar kapsamında yükümlülüklerini yerine getirmemiştir” denildi.
Şüpheliler hakkında soruşturma izni verilmesi talep edildi
İçişleri Bakanlığı’nın valiler hakkında ön inceleme izni vermeyen kararının iptali istenen başvuruda, “İçişleri Bakanlığının kararının iptali ile şüpheliler hakkında denetim ve kontrol görevini yerine getirmedikleri için soruşturma izninin verilmesi” talep edildi.
Aksu Kemerağzı sahilinde tapu kayıtlarında kumluk ve bataklık olarak kayıtlı olan hazineye ait 13370 Ada 1 Parseldeki toplam 581 bin 830 metrekarelik kıyı şeridinde lüks otel ve tatil köyleri ile bu tesislere ait üniteler yer alıyor. Aksu Kundu sahilinde ise 13551 ada 79 parselde kayıtlı 159 bin 308 metrekarelik arazi de aynı şekilde oteller tarafından işgal edilen kamu taşınmazları arasında.
Antalya Körfez Gazetesi/Yusuf Yavuz