ÜFÜRÜKTEN Asgari Ücret Tespit Komisyonu!
Çalışma ekonomisi uzmanı Prof. Dr. Aziz Çelik, Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun gerçek bir müzakere gücünün kalmadığını belirtti. Hükümetin tek taraflı kararlarıyla işlevsiz hale getirilen Komisyon, sadece prosedürel bir formalite olarak görev yapıyor...
Asgari Ücret Tespit Komisyonu artık sadece bir formalite! Üyeler de asgari ücreti televizyondan öğreniyorlar
Çelik, komisyonun asgari ücret üzerindeki etkisinin geçmişte kaldığını, bugün ise sadece sembolik bir mekanizma olarak varlığını sürdürdüğünü vurguladı.
10 Aralık 2024’te toplanacak Komisyon’un asgari ücret üzerinde gerçek bir müzakere yapmasının beklenmediğini ifade etti. Çelik, "Komisyon üyeleri, çoğu zaman yeni asgari ücreti televizyonlardan öğreniyor" diyerek sistemin işlevsizliğini gözler önüne serdi.
Komisyonun işlevi neden kayboldu?
Türkiye’de 1950’lerden bu yana işçi, işveren ve hükümet temsilcilerinden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, ücretlerin belirlenmesinde önemli bir role sahipti. Ancak Prof. Dr. Çelik’e göre, 2018’de Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçişle birlikte Komisyon’un yapısı köklü bir değişikliğe uğradı. Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle İş Kanunu kapsamından çıkarılan Komisyon, doğrudan Cumhurbaşkanlığı’na bağlandı. Bu durum, Komisyonun yapısını değiştirme yetkisinin Cumhurbaşkanı’na geçmesine yol açtı.
Asgari ücret nasıl belirleniyor?
Prof. Dr. Çelik, Türkiye’de asgari ücretin geçmişte üçlü müzakere yöntemiyle belirlendiğini, ancak bu yöntemin artık uygulanmadığını belirtiyor. Hükümetin ekonomik ve siyasi ihtiyaçlarına göre karar verdiği ücret artışlarının, Komisyon toplantılarında yalnızca formalite olarak onaylandığını ifade ediyor. Çelik, "Komisyon üyeleri, çoğu zaman yeni asgari ücreti televizyonlardan öğreniyor" diyerek sistemin işlevsizliğini gözler önüne seriyor.
Seçim dönemlerinde farklı uygulamalar
Hükümetin asgari ücreti belirlerken siyasi hedeflere öncelik verdiğini söyleyen Çelik, geçmişte seçim dönemlerinde yapılan zam oranlarının dikkat çekici olduğunu belirtti. Örneğin, 2015 seçimlerinde enflasyon yüzde 8 iken, asgari ücret yüzde 30 oranında artırılmıştı. Benzer şekilde, 2022 ve 2023 yıllarında seçim dönemleri nedeniyle ücretler yılda iki kez artırıldı.
"Komisyon artık nafile bir mekanizma"
Prof. Dr. Çelik, Komisyonun işlevsizliğini şu sözlerle özetliyor: “Komisyon artık sadece hükümetin belirlediği rakamı imzalamak için toplanıyor. Gerçek bir müzakere süreci yok. Artık bu formaliteye son vermenin zamanı geldi.”
Yeni bir sistem önerisi
Asgari ücretin belirlenmesinde toplu iş sözleşmelerinin ve teşmil yönteminin öncelikli hale getirilmesi gerektiğini savunan Çelik, sektörler arası farklılıkları dikkate alan bir model öneriyor. Kamu kesimi toplu iş sözleşmesiyle belirlenen en az işçi ücretinin genel asgari ücret olarak uygulanabileceğini belirten Çelik, bu modelin daha adil bir sistem yaratacağını ifade ediyor.
