TÜİK'in YALANCI SEPETİ'nde hangi ürünler var?
TÜİK’in enflasyon sepetindeki fiyatlama yöntemi tartışılmaya devam ediyor. Ekonomim yazarı Alaattin Aktaş enflasyon yöntemini eleştirerek “Tavuklar grevde mi, yoksa hesaplamada mı sorun var?” dedi. İşte TÜİK'in enflasyon sepetindeki ürünler...
İşte herkesin merak ettiği soru...
TÜİK'in enflasyon sepetinde hangi ürünler var?
Aktaş, yumurta fiyatlarından kira artışlarına, uzman doktor muayene ücretlerinden özel okul fiyatlarına kadar pek çok kalemde “izahı olmayan” verilerin yer aldığını belirtti. TÜİK’in yöntemlerini mizahi bir dille ele alan Aktaş, “Tavuklar grevde mi, yoksa hesaplamada mı sorun var?” ifadelerini kullandı.
Aktaş, özellikle yumurta fiyatlarındaki çelişkili verilere dikkat çekerek, “Piyasadaki en ucuz yumurta aranıp bulunmuş gibi; 4,8 lira, 5 lira bile değil. 2024’ün ilk yarısında fiyatlar yüzde 28 gerilemiş. Ancak ikinci yarıda tam yüzde 93 artış yaşanmış. Bu durum, arz-talep dengesiyle açıklanabilir mi, yoksa tavuklar grev yapıp arzı mı kıstı?” diye sordu.
Tavuk etindeki yıllık artışın yalnızca yüzde 26 olması da bir başka ilginç nokta olduğu kaydedildi.
KİRA ARTIŞLARINDA GERÇEKLİK SORUNU
Kira hesaplamalarında da ciddi çelişkiler olduğunu belirten Aktaş, TÜİK’in kira artışlarını yalnızca kontrat yenilemelerine dayandırmasını eleştirdi.
TÜİK verilerine göre, 2024 yılında kira artış oranı yüzde 106 olurken, aralık ayı ortalama kira bedelinin 8 bin 176 lira olarak hesaplandığını belirtti.
Aktaş, “Bu rakamlar, yıllardır aynı evde oturup yalnızca TÜFE oranında artış yaşayanlar için geçerli olabilir. Ancak yeni kiralamalarda durum çok daha farklı ve TÜİK bu verileri göz ardı ediyor” dedi.
UZMAN DOKTOR MUAYENE ÜCRETLERİ
Alaattin Aktaş, uzman doktor muayene ücretlerinde yapılan değişikliklere de değindi. 2024 yılı boyunca bu ücretlerin yalnızca yüzde 7,28 arttığını ifade eden Aktaş, “TÜİK, 33,69 liralık bir bedel açıkladı. Şehir hastanelerindeki yoğunluğu ve randevu almanın zorluğunu görmezden mi geliyor? Bu rakamlarla sağlık harcamalarını anlamlandırmak imkansız” diye konuştu.
Özel eğitim ve kreş ücretleriyle ilgili verilerin de inandırıcılıktan uzak olduğunu belirten Aktaş, “TÜİK’e göre kreş fiyatı 9 bin 956 lira. Bu rakam aylık mı, yıllık mı? Yıllıksa çok düşük, aylıksa aşırı yüksek. Özel lise ücretleri için ise 124 bin lira deniliyor. Bu fiyatlar gerçeği yansıtmıyor” ifadelerini kullandı.
TÜİK ŞEFFAF OLMALI
Aktaş, TÜİK’in hesaplama yöntemlerinde detaylı ve şeffaf bir yaklaşım benimsemesi gerektiğini belirtti.
Sağlık, kira ve eğitim gibi hayati alanlarda daha gerçekçi bir metodolojiye ihtiyaç olduğunu vurgulayan Aktaş, “Örneğin, özel hastanelere gidenler ile devlet hastanesinden hizmet alanlar ayrı ayrı değerlendirilmeli. Eğitimde de özel okul ücretleri ile devlet okulları arasında bir ayrım yapılmalı” dedi.
Aktaş, TÜİK’in mevcut verilerinin kamuoyunda ciddi bir güven sorunu yarattığını belirterek, “Hesaplamalar öyle tutarsız ki, ne doluya koysan alıyor, ne boşa koysan doluyor. TÜİK’in yeni yılla birlikte bu sorunları çözmesi şart” ifadelerini kullandı.
