TTB ve Türkiye Psikiyatri Derneği'nden 'kenevir yasası' uyarısı
Türkiye Psikiyatri Derneği Meclis komisyonunda kabul edilen “Kenevir Yasası” teklifi yasalaşırsa, kenevir kullanımı ve bunun sebep olacağı risklerin kontrolsüz şekilde artacağı uyarısında bulundu. TTB Tütün Kontrolü Çalışma Grubu da kenevir konusunun ilgili bütün tarafların katılımıyla bütün yönleriyle olgunlaşmadan mevcut yasa teklifinden çıkarılmasını istedi...
TTB ve Türkiye Psikiyatri Derneği'nden 'kenevir yasası' uyarısı
Türkiye Psikiyatri
Derneği, kamuoyunda “Kenevir Yasası” olarak bilinen teklifin
yasalaşması halinde kenevir kullanımı ve bunun sebep olacağı risklerin
kontrolsüz şekilde artacağı uyarısında bulunarak, "Önemli sorunlar
yaratma potansiyeline sahip bir madde ile ilgili politikalar mutlaka
bilimsel çalışmalar eşliğinde, sosyal, tıbbi ve yasal süreçlerin tüm
boyutları ile değerlendirildiği uzun hazırlık aşamalarının ardından
şekillendirilmelidir" açıklamasını yaptı.
Türkiye Psikiyatri Derneği, 3 Temmuz 2025’te TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu’nda kabul edilen Sağlıkla ilgili Bazı Kanunlarda ve 663 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ne ilişkin açıklama yaptı.
Yasa teklifi içerisinde toplum sağlığı açısından risk yaratacak hükümler olduğu belirtilen açıklamada, teklife göre, tıbbi kenevir (kannabis) ve kenevirden elde edilen tıbbi ürünlerin, sağlık destek ürünleri ve kişisel bakım ürünleri sadece eczanelerde olmak koşulu ile hekim reçetesiyle satılabileceği, tıbbi kenevirin hangi hastalıkların tedavisinde kullanılacağına dair bilgilerin Sağlık Bakanlığı tarafından yönetmeliklerle belirleneceği, üretimden satışa kadar süreçlerin Tarım ve Orman Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı’nın denetimiyle ve elektronik takip sistemi ile izleneceği aktarıldı.
‘Kenevirin ‘zararsız’ ve ‘yasal’ olduğuna dair bir algı oluşmaya başlamıştır'
Türkiye'de halihazırda 13 Eylül 2024 tarihli ve 32661 sayılı yönetmelikle kenevirin endüstriyel amaçlı üretilebildiği hatırlatılan açıklamada, "Teklifin yasalaşmasıyla kenevir kullanımı ve risklerinin kontrolsüz artacağı açıkça ortadadır. Şu anda bile kamuoyunda kenevirin ‘zararsız’ ve ‘yasal’ olduğuna dair bir algı oluşmaya başlamıştır. Oysa tıbbi amaçlı kenevir kullanımında yüksek oranlarda kannabis kullanım bozukluğu ve bağımlılık gelişimi olduğu bilimsel çalışmalarla gösterilmektedir. Önemli sorunlar yaratma potansiyeline sahip bir madde ile ilgili politikalar mutlaka bilimsel çalışmalar eşliğinde, sosyal, tıbbi ve yasal süreçlerin tüm boyutları ile değerlendirildiği uzun hazırlık aşamalarının ardından şekillendirilmelidir" denildi.
‘Sıkı denetim ve izleme oluşturulmalı’
Açıklamada, şunlar kaydedildi:
"1. Kannabisin tıbbi kullanım alanları ve gerekliliklerinin, hangi doz ve sürelerde kullanılacağının uygun protokollerle belirlenmesini,
2. Tıbbi tedavi amaçlı kullanımda dahi olası yan etkiler ve riskler hakkında açık bir şekilde bilgilendirme yapılması, tıbbi kullanımın keyfi kullanımdan farklarının mutlak bir şekilde vurgulanması ve kamuya yönelik bilgilendirme kampanyalarının düzenlenmesini,
3. Bağımlılık davranışının pekişmesinde önemli role sahip kannabis içeren ilaçlara kolaylıkla ulaşılabileceği algısının en başından yerleşmemesi için sıkı denetim ve izleme sistemlerinin oluşturulması ve sistemin işlerliğinin yakın takibinin planlanmasını,
4. Tedavi amaçlı kannabis reçetelenmesi ve kullanılmasına aşamalı olarak geçilmesi, her aşamadaki potansiyel sorunlar değerlendirilerek uzun vadeli bir yaygınlaştırma politikasının benimsenmesini,
5. Bağımlılık riski, toplumsal etkiler ve bunların yaratacağı sosyoekonomik yükler açısından sistematik bir veri toplama ve analiz sisteminin oluşturulmasını,
6. Tüm bu çalışmaları yürütmek üzere alanda deneyimli uzmanların yer aldığı multidisipliner bilim komisyonlarının oluşturulması, komisyonların kimlerden oluştuğunun ve komisyonların çalışma içeriği ve stratejilerinin meslek örgütleri ve kamu ile açıkça paylaşılmasını öneriyoruz.”
TTB Tütün Kontrolü Çalışma Grubu: Kişisel kullanıma izin veren bir kenevir kullanım piyasası yaratılmamalı
Türk Tabipleri Birliği Tütün Kontrolü Çalışma Grubu da söz konusu torba yasa teklifinde yer alan “Kenevir” ve ilgili konularda TTB’ye yöneltilen sorulara ilişkin bilgi ve görüşleri maddeler halinde kamuoyuyla paylaştı.
Birey ve/veya toplum sağlığı için tıbbi kısıtlı kullanım dışında destek ve kozmetik başta olmak üzere kişisel kullanıma izin veren bir kenevir kullanım piyasası yaratılmaması gerektiği vurgulanan açıklamada "Bu nedenle kenevir konusunun ilgili bütün tarafların katılımıyla bütün yönleriyle olgunlaşmadan mevcut yasa teklifi içerisinden çıkarılmasının en doğru karar olduğu görüşündeyiz” denildi.
TTB’nin internet sitesinde yer alan açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“1. Kenevir Nedir?
Kenevir dünyada en sık kullanılan yasadışı uyuşturucudur. Tütün, nikotin ve kenevir ürünlerinin kullanımı insan sağlığı için zararlı, bu ürünleri satan endüstri için kârlıdır. Ancak bu ürünleri kullananlar çoğu zaman zararları konusunda yeterince bilgi sahibi değildir. Özellikle gençlerde ruh sağlığını olumsuz etkilemektedir. Kenevir 60 kanabinoid bileşiği olmak üzere 400 ayrı kimyasal madde içerir.
Kenevir karmaşık kimyası olan bir bitkidir. İçeriğinde olan delta-9- tetrahidrokannabinol ve kannabidiol birbirine zıt etki gösterir. İnsan vücudunda sinir sisteminde etkisi vardır; yüksek doz, uzun süre kullananlarda psikotik bozuklukların gelişmesi daha sıktır.
Kamusal otorite, sağlık çalışanları, meslek örgütleri ve sivil toplum örgütleri ürünlerin zararları ve satıcının taktikleri konusunda farkındalık yaratmak ve zararı önlemek ile yükümlüdür.
2. Kenevirin sağlığa yararlı olduğu ile ilgili bazı bilgiler yer almaktadır. Bunlar doğru mudur?
Bazı ülkelerde kenevirin tıbbi kullanımına izin verilmiştir. Ancak kenevirin sadece birkaç hastalığın tedavisinde sınırlı etkisi vardır. Güvenlilik ve etkinlik konusunda sağlam kanıtların olmamasına rağmen tıbbi kannaboid olarak da bilinen bu preparatlar belirtileri yatıştırdığı gerekçesiyle kullanılmaktadır. Tıbbi kannabinoid alan hastalarca en çok bildirilen yan etkiler, baş dönmesi, ağız kuruluğu, oryantasyon bozukluğu, öfori, bilinç bulanıklığı ve sersemliktir.
3. Kenevir bahsedildiği gibi, tıbbi amaçlar dışında da kullanılmakta mıdır? Hangi zararları vardır?
Evet, tıbbi amaçlar dışında kenevir (esrar) keyif için kullanılmaktadır. Esrar da tütün gibi sigara, puro, pipo, e-sigara ve nargile ile içilebilir enfiye veya çiğneme olarak kullanılabilir. E-sigarada ve benzeri ürünlerde esrardaki psikoaktif madde THC içeren yağlar da bulunabilmektedir.
Tıbbi neden olmadan keyif için kullananlarda kenevir; kısa dönemde bilinç ve algı bozukluğu, duygu değişikliği, halüsinasyon, kusma, uzun dönemde bağımlılık, psikoz, şizofreni, depresyon, intihar eğilimi, bronşit, kalp krizi yapabilmektedir. Kullanıcılarda %15-50 geçici psikotik belirtiler gösterdiği izlenmektedir. Ailede genetik psikotik yatkınlığı olanlarda kenevirin etkileri çok daha güçlü olmaktadır.
Kenevir kullananların trafik kazalarına karışması da daha sıktır. Kenevir kullananlarda kullanmayanlara göre, ölümcül kaza %37, yaralanma %96, mal zararı %41 fazladır.
4. Kenevir ile ilgili bir kanun teklifi sürecinde hangi bileşenlerin görüşlerinin alınarak ilerlenmesi doğru yöntemdir?
T.C. Sağlık Bakanlığı, T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı başta olmak üzere ilgili bakanlıklar meslek örgütlerinin ve ilgili derneklerin görüşünü almalıdırlar. Bu konuda uluslararası deneyimlerden ve kanıta dayalı yaklaşımlardan mutlaka yararlanmak gerekmektedir.
5. Sonuç olarak net mesaj nedir?
Birey ve/veya toplum sağlığı için; tıbbi kısıtlı kullanım dışında destek ve kozmetik başta olmak üzere kişisel kullanıma izin veren bir kenevir kullanım piyasası yaratılmaması gerekmektedir. Bu nedenle kenevir konusunun ilgili bütün tarafların katılımıyla bütün yönleriyle olgunlaşmadan mevcut yasa teklifi içerisinden çıkarılmasının en doğru karar olduğu görüşündeyiz.
Türk Tabipleri Birliği Tütün Kontrolü Çalışma Grubu"
