Kooperatif borçları, usulsüz danışmanlık, ihalelerde rekabet kısıtlaması!

Sayıştay’ın 2024 raporu, Dokuz Eylül Üniversitesi’nde kayıt dışı milyonluk taşınmazlar, kooperatifin ödenmeyen borçları, 3 bin TL’ye aracı firma üzerinden yapılan online muayeneler ve ihalelerde rekabeti bozan hükümlerle ciddi mali ve idari sorunları gün yüzüne çıkardı.

DEÜ'nün yolsuzlukları belgelendi: Kooperatif borçları, usulsüz danışmanlık, ihalelerde rekabet kısıtlaması

Sayıştay, borçları, kötü çalışma koşulları, asistan istifaları, "yolsuzluk" iddiaları ile sağlıktaki çöküşü özetleyen Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Hastanesi'nin 2024 yılına ilişkin denetim raporunu yayımladı.

Raporda, üniversitenin mali tablolarına dair dikkat çekici verilerin yanı sıra, kooperatif borçları, usulsüz danışmanlık hizmetleri, ihalelerde rekabeti engelleyen uygulamalar ve kayıt dışı kalan taşınmazlar öne çıktı.

917 milyonluk taşınmaz kayıtlarda yok

Ege'deSonSöz'de yer alan habere göre, üniversiteye ait olup diğer kurumlara tahsis edilen toplam 917 milyon TL değerindeki, 42 bin 598 m² taşınmazın mali tablolara yansıtılmadığı tespit edildi.

Sayıştay, taşınmazların muhasebe kayıtlarında gösterilmesi gerektiğini vurguladı.

Kooperatiften üniversiteye 5,7 milyon lira borç

Üniversitenin yüzde 92 ortağı olduğu Dokuz Eylül Öğretim Bilimsel Araştırma Proje ve Eğitim Kooperatifi’ne kiralanan 21 taşınmaz için kooperatifin kira, elektrik, su ve KDV dahil toplam 5,7 milyon TL borcu bulunduğu ortaya çıktı. Ayrıca kooperatifin, üniversite bünyesinde 90 elemanı fiilen istihdam ettiği belirtildi.

Raporda şu ifadeler yer aldı:

"Kamu idaresi tarafından geçmiş yıllar borcu ile ilgili olarak tahsilatlar yapılmaya başlanılmış olmakla birlikte, kalan 5.709.028,57 TL içinde en kısa sürede tahsilatları sağlanması ve yasal sürecin işletilmesi gerekmektedir Kamu İdaresi cevabında, Kooperatif borçlarına ilişkin 12 adet toplam 1.356.352,84 TL’lik icra takibi başlatıldığı, Kooperatif tarafından 11 adet icra takibi borcu kapatıldığı, kalan 1 adet toplam 1.037.715,31 TL’lik icra takipli borç ise taksitler halinde ödendiği ödenen borçlar için gecikme faizi uygulandığı ifade edilmiştir. Sonuç olarak, Kooperatifin İdareye olan borçlarının tahsil edilmesi ve ödenmeyen borçlar için yasal sürecin işletilmesi gerekmektedir."

3 bin liraya online muayene

Raporda en dikkat çekici bulgulardan biri ise üniversite hastanesinde yürütülen “tıbbi danışmanlık” uygulaması oldu. Sağlık mevzuatında yeri bulunmamasına rağmen, online görüşmeler için hastalardan 20 dakikalık seans başına 3 bin TL alındığı, oysa Sağlık Bakanlığı tarifesinde bu hizmetin yalnızca 300 TL olduğu ifade edildi. Ayrıca bu tahsilatların üniversite yerine aracı bir firma üzerinden yapıldığı tespit edildi.

Raporda şöyle denildi:

“Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesinin ücret talep edebilme imkânı olmuş olsaydı dâhi talep edebileceği ücret, Sağlık Bakanlığının fiyat tarifesi ile belirlemiş olduğu 300 TL’dir. Sağlık Bakanlığının uzaktan hasta değerlendirmeye yönelik sağlık hizmeti fiyatını 300 TL belirlediği durumda, Üniversite Hastanesinin 3.000 TL belirlemesi de ayrıca hukuki dayanaktan yoksundur. Ayrıca, online 'Tıbbi Danışmanlık' hizmetinin verildiği zaman dilimi, içeriğinin ne olacağı, neleri kapsadığı belli değildir. Verilen hizmetin muayene, ikinci görüş ya da konsültasyon tanımlarına girip girmediği, ya da tıbbi olarak danışılan hususun muayene sonrası kontrol amacıyla yapılıp yapılmadığı anlaşılamamaktadır. Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmemiş Üniversite hastanesinin, 'Tıbbi Danışmanlık' adı altında sağlık hizmeti sunması mümkün olmadığı gibi hastalardan Sağlık Bakanlığının belirlediği fiyatın üzerinde ücret talep etmesi ve elde edilen ücreti de ek ödeme olarak dağıtması ve bu hizmetini aracı bir kurum eliyle yapması mümkün değildir.”

İhalelerde rekabeti sınırlayan hükümler

Üniversite Araştırma Hastanesi’nin mal alımı ihalelerinde, yüklenicilere yapılacak ödemelerin 90 ila 180 gün vadeli olacağına dair hükümler bulunduğu ortaya çıktı. Sayıştay, bu uygulamanın rekabeti sınırladığını ve firmaların tekliflerini artırmasına yol açtığını belirtti.

Diş hastanesinde kooperatif üzerinden satış

Denetimde ayrıca, Ağız ve Diş Sağlığı Uygulama ve Araştırma Merkezi için gerekli malzemelerin doğrudan satın alınmak yerine kooperatif üzerinden temin edildiği tespit edildi. Kooperatifin firmalardan aldığı ürünleri üzerine kâr koyarak hastalara sattığı, bu yolla 2,8 milyon TL gelir elde ettiği, ancak bu tutarın döner sermaye işletmesine aktarılmadığı kaydedildi.

Sayıştay'dan uyarılar

Sayıştay raporunda, üniversite yönetimine şu konularda çağrı yapıldı:

Mevzuata aykırı danışmanlık ve satış uygulamalarına son verilmesi
Kooperatifin üniversiteye olan borçlarının tahsil edilmesi,
Tüm taşınmazların muhasebe kayıtlarına işlenmesi,
Döner sermaye gelirlerinin usule uygun şekilde aktarılması,
İhalelerde rekabeti kısıtlayan hükümlerin kaldırılması.

Rapor, Dokuz Eylül Üniversitesi’nin mali yapısında kârlı kalemlerin bulunmasına karşın, borçlu kooperatifler, usulsüz hizmetler ve kayıt dışı taşınmazlar nedeniyle ciddi riskler barındırdığına dikkat çekti.

Ege Üniversitesi ve İzmir Demokrasi Üniversitesi’nde de durum farklı değil

Sayıştay ayrıca raporlarıyla İzmir'deki diğer iki üniversite olan Ege Üniversitesi ile İzmir Demokrasi Üniversitesi’nin 2024 yılı raporlarında da usulsüzlükler tespit etti.

Buna göre Ege Üniversitesi 2024 raporunda ihale mevzuatına aykırı doğrudan teminler, yüzde 10 bütçe sınırının aşıldığı harcamalar, ruhsatsız öğrenci köyü, milyonlarca liralık sosyal tesis borcu ve atıl bırakılan Menemen Çiftliği arazileri dikkat çekti. Döner Sermaye İşletmesi 3,1 milyar TL zarar açıkladı.

İzmir Demokrasi Üniversitesi’nin 2024 yılı Sayıştay denetim raporundaysa, üniversitenin mal ve hizmet alımlarında mevzuata aykırı uygulamalara imza attığı ortaya konuldu. Rapora göre, doğrudan temin ve pazarlık usulüyle yapılan harcamaların, bütçeye konulan ödeneğin yüzde 10’luk sınırını aştığı ancak Kamu İhale Kurulu'nun uygun görüşü alınmadığı belirlendi.