AKP yel değirmenleriyle dövüşürken
Rakamlar, AKP’nin, ekonomiyi ayakta tutmak için bağımlı olduğu mali sermayenin çıkarlarına dokunamayacağını bir kez daha gösterdi...AKP politikaları bankalara yaradı
Hükümetin sektöre yönelik eleştirilerinin arttığı dönemde, bankaların kâr oranları açıklandı. Bu rakamlar, AKP’nin, ekonomiyi ayakta tutmak için bağımlı olduğu mali sermayenin çıkarlarına dokunamayacağını bir kez daha gösterdi.
Bankacılık sektörünün dönem net kârı, yılın ilk altı ayında, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 19,7 artarak, 13 milyar 859 milyon liraya yükseldi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından hazırlanan “Türk Bankacılık Sektörü Genel Görünümü-Haziran 2013” raporuna göre, sektörün kârı bir yıl içinde 2,3 milyar lira artış gösterdi.
Sektörün dönem net kârındaki dikkat çekici artışta, son dönemde çok tartışılan komisyon ve hizmet gelirlerindeki artış önemli bir rol oynuyor. Bankaların komisyon ve hizmet gelirleri, bir yıl içinde 1,8 milyar liralık artışla 9,3 milyar liradan, 11,1 milyar liraya yükseldi. Sektörün faiz dışı gelirleri de bir yıl içinde yüzde 16,8 artarak, 16,3 milyar liraya çıktı.
Sektörün aktif toplamı ise yılın ilk yarısında yüzde 11,5 artışla 1 trilyon 528 milyar lira seviyesine ulaştı.
Toplam kredilerde yüzde 10,5 artış
Yılın ilk çeyreğinde yüzde 4,9 artış gösteren sektörün toplam kredileri, ikinci çeyrekte yüzde 10,5 artış gösterdi. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının not artırımı ve Merkez Bankası’nın faiz indirimleriyle birlikte sektördeki kredi artışı ivme kazanarak, geçen yılın sonuna göre 126,4 milyar liralık artışla 921,2 milyar seviyesine ulaştı.
Aynı dönem içinde, sektörün menkul değerlerinin toplam aktifler içindeki payı azalmaya devam etti ve sektörün menkul değerleri 274,2 milyar lira olarak hesaplandı.
Takipteki alacaklar 26,1 milyar
Rapora göre, sektörün takipteki alacakları ise altı aylık dönemde 2,7 milyar lira artarak, 26,1 milyar liraya ulaştı. 2012 yılında genelde tüm kredi türlerinde gözlenen takipteki alacak artışı, 2013 yılının ikinci çeyreğinde de kredi kartları dışında devam etti.
Bankacılık sektörünün yabancı kaynakları içinde Haziran 2013 itibarıyla yüzde 62,4 ile en fazla paya sahip olan mevduat, 837,7 milyar lira düzeyine ulaştı. Bu dönemde Türk Lirası tasarruf mevduatı 15,6 milyar lira artarken, yabancı para tasarruf mevduatı 4,4 milyar dolar azaldı. Sektörün yurtdışı bankalardan temin ettiği borçların toplamı, yıl sonuna göre yüzde 14,8 oranında (16,6 milyar dolar) artış göstererek Haziran 2013 itibariyle 128,3 milyar dolara yükseldi.
Haziran 2013 itibariyle, bankacılık sektörü 49 banka, 11 bin 445 şube ve 208 bin 409 kişiyle faaliyet gösteriyor. Sektörde yıllık bazda şubeleşme hızı ise istihdam artış hızının üzerinde gerçekleşti. Sektörün yıllık şubeleşme hızı yüzde 6,8 olurken, istihdam artışı yüzde 5,3 seviyesinde kaldı.
AKP mali sermayeyle ilişkisini bozamaz
Hükümet tarafından, bankalara yönelik yapılan eleştiriler son dönemlerde doruğa ulaşmıştı. Oysa sektörün yüksek kâr oranları AKP’nin ekmeğine yağ sürüyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın, bankaların yüksek kârlarına tepki göstererek, halka “kredi kartı kullanmayın” yönünde yaptığı çağrıya, diğer AKP’li bakanlar da destek vererek, “halkın ayağını yorganına göre uzatmasını” tavsiye etmişti. Oysa hem sektörün uzmanları hem de hükümetin ekonomistleri, halkın borçlarını zamanında ödeyebildiği ve bankaların gecikme faizi kazanamadığı koşullarda, kredi kartlarının da sektör için kazançlı ürünler olmaktan çıkacağını biliyor.
Hükümetin attığı adımlarla, dışarıdan gelen yatırımlar için cazip hale getirilen bankacılık sektöründe, doğrudan yabancı yatırımlar artırıldı. Lübnan ve Rus bankaları son dönemde bankacılık sistemine dahil olurken, Japon ve İtalyan bankaları BDDK’dan aldıkları yeni lisanslarla kuruluş faaliyetlerini sürdürüyor, Çin bankası ise sırasını bekliyor. Tüm bu bankaların getirdiği sermaye ise AKP’nin elini güçlendiriyor.
Her ne kadar bankacılık sektörü en büyük kârı müşterilerden aldığı ücret ve komisyonlardan kazanıyorsa ve bunun oluşturduğu tepki hükümeti konuya ilişkin açıklamalar yapmaya zorluyorsa da ekonomiyi ayakta tutabilmek için bu girdilere muhtaç olan AKP’nin, bankalar aleyhinde adım atmasının mümkün olmadığı yorumu yapılıyor.
AKP’nin 11 yıldır iktidarda kalmasını sağlayan en büyük güçlerden biri olan mali sermayenin kârlarında azalmaya yol açacak herhangi bir uygulamanın, bu partiye büyük zarar vereceğinin altını çizen uzmanlar, AKP’nin de bu durumun farkında olduğuna dikkat çekiyor.
