Komşularla ‘TİCARET’de ‘KRİZ’ büyüyor
Suriye, Irak, Rusya ile yaşanan krize şimdi de İran eklenmek üzere. İran Türkiye ile yaptığı ve gümrükleri önemli ölçüde düşüren tercihli ticaret anlaşması ile ilgili uygulamaları yavaşlattı...Komşularla ticarette kriz büyüyor
Türkiye özellikle iki binli yıllardan itibaren komşu ve çevre ülkelerle ticaretini önemli ölçüde arttırdı...
Genel dış ticareti içinde komşu ve çevre ülkelerin payı da hızla yükseldi.
Ancak AKP’nin son 5 yılda izlediği politikalar bu süreci hızla tersine çevirdi. Libya’da Kaddafi’nin devrilmesi, Mısır’da Müslüman Kardeşlere destek verilmesi, Esad’ın devrilmesi amacıyla Türkiye sınırlarının terör gruplarına açılarak her türlü desteğin sağlanması, Irak’ta Barzani yönetimi ile ayrı devletmiş gibi ilişkiye geçilmesi ve bölgede çıkan petrolün Barzani hesabına dünyaya pazarlanmasına aracılık edilmesi bu ülkelerin merkezi yönetimleriyle ilişkiler bozdu.
TEK ARTIŞ İSRAİL’DE
Arkasından Rusya ile uçak krizi yaşandı. Bütün bu gelişmeler komşu ve çevre ülkelerle ilişkilerin hızla bozulmasına yol açtı. Bu da Türkiye’nin komşu ve çevre ülkelerle dış ticaretini düşürdü. Daha önce komşu ve çevre ülkelere yönelik ihracatımız ortalama yüzde 30 ile 70 arasında artış gösterirken son yıllarda düşüşler yaşanmaya başladı. Bölgede ticari ilişkimizin hızla arttığı tek ülke İsrail oldu.
RUSYA’DAN SONRA İRAN
Rus uçağının düşürülmesi sonrasında Rusya Türkiye’ye yönelik yaptırımları peş peşe devreye sokarken, Rusya’ya yönelik ihracatımız ve turizm sektörümüz ciddi yara aldı. İşadamları Türkiye’nin uçak krizi nedeniyle asıl zararı bu yıl göreceğini vurgularken, krizin biz an önce çözülmemesi durumunda zararın katlanarak büyüyeceğini ifade ettiler.
Türkiye Rusya ile yaşanan uçak krizi ile uğraşırken, Suudi Arabistan’ın Şii din adamı Nimr’i idam etmesi ve Türkiye’nin bu konudaki tavrı İran’la da sorun yaşamasına yol açtı. İran’la Suriye konusunda yaşanan sıkıntılara bir de Suudi Arabistan krizinin eklenmesi sonrasında İran’la ekonomik ilişkiler de sıkıntıya girmeye başladı.
İran geçen yıl ticarette gümrükleri yüzde 40 ile 60 arasında indiren tercihli ticaret anlaşmasını yürürlüğe sokmuştu. Bu karar İran’a yönelik ihracatta önemli rahatlama sağlamıştı. Ancak peş peşe gelen Suriye ve Suudi Arabistan gerilimi İran yönetiminin tercihli ticaret anlaşmasının uygulamasında yavaşlamaya gitmesine yol açtı.
BU POLİTİKA İHRACATÇIYI İFLAS ETTİRİR
İran’a ihracat yapan bir firmanın müdürü İlyas İmamoğlu, İran’a ihracatta yaşanan sıkıntıları şöyle anlattı:
“Tercihli ticaret anlaşması bizim için çok önemliydi. Özellikle dünyada durgunluk yaşanan bir dönemde İran pazarının bize açılmasını sağlayacaktı. Ama hükümetin Suriye politikası, en son da S. Arabistan krizi işlerimizi sıkıntıya soktu. Anlaşmadaki bazı korumacı maddeleri öne çıkaran İran kendi ekonomisine zarar vereceğini gerekçe göstererek yeni kararlar aldı.
Tarife dışı engellerle anlaşmayı etkisizleştirme yoluna gitti. Hükümet izlediği dış politikayı değiştirmezse bunun arkasının geleceğini de görüyoruz. İzlenen dış politika bütün komşu ve çevre ülkelerin pazarlarını Türk işadamlarına kapatıyor. Bu politikanın sonucu Türk ihracatçısı için iflas getirecektir. Zaten komşu ve çevre ülkelerde çalışan çok sayıda ya iflasta ya da zordadır.”
