Ustalardan mesaj var: “Umudunuzu yitirmeyin”
Ustalardan ortak mesaj: “Umudunuzu yitirmeyin”
Sanat ve edebiyat dünyasının sevilen isimleri, yaşadığımız zor günlere dair görüş ve önerilerini Sözcü’ye anlattı. Ustalar, toplumsal huzur için bilime, sanata, kardeşliğe, hoşgörüye, edebiyata yönelmenin şart olduğunu vurguladı
Ustalardan ortak mesaj: “Umudunuzu yitirmeyin”
Toplumun, içinde bulunduğu travma psikolojisine umut olacak sözler, sanat ve edebiyat camiasından geldi. Usta kalemlerden oyunculara, Alternatif Rock Müziği’nden Türk Halk Müziği’nin ustalaşan isimlerine yazarlardan akademisyenlere görüşlerini Sözcü ile paylaşan birçok isim içimizi bir nebze de olsa rahatlatacak önerileri dile getirdi.
12 Ocak’ta Sultanahmet ile başlayan saldırılar, yüreklerimizden ve hafızalarımızdan silinmeyecek izler bıraktı. Yüzlerce kayıp verdiğimiz 2015 ve 2016 yıllarında yaşadığımız olaylar, toplumu içinden çıkılmaz bir korku psikolojisiyle karşı karşıya getirdi. Asker, polis ve sivil ölümlerinin korkunç bilançosu, milyonlarca insanı acıya boğdu.
Sokakta, toplu taşımalarda yaşadığımız kaygı, tedirginlik hali, tahammülsüzlük ise yaşadığımız travmanın en belirgin sonuçlarından biri… Toplum psikolojisine dokunan sanatçılarımız, yaşadığımız zor günleri sanata sığınarak atlatabileceğimizi söylüyor…
AHMET ÜMİT
Bu süreç, Reina’daki saldırıyla değil Suruç ve Ankara’daki bombayla başlayan bir dönemdir. 12 Eylül 1980’den beri, yabancı olmadığımız bir sürecin içindeyiz. Huzurun bozulması, kitlesel terörün artması, psikolojik bölünmüşlük kendini tekrar ediyor. İnsanlar birbirine farklı ülkelerin yurttaşlarıymış gibi davranıyor. Ne yazık ki bizim, dindarlık, milliyetçilik, Kürt-Türk gibi fay hatlarımız var. İnsanların, kendilerini eşit yurttaş hissettiği bir ortama ihtiyacı var ve birbirimize, bu eşitlikçi anlayışla sarılmamız gerekiyor. Kucaklayıcı bir anayasaya en hızlı şekilde kavuşmamız lazım. Eğer bu dağınıklık devam ederse, bugün de yaşadığımız gibi terörün at oynatacağı bir ortam kaçınılmaz olur. Ülkenin yarısı kendisini dışlanmış hissettiği için provokasyona açık bir ortam yaratılıyor. Bu noktada, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Başbakan Binali Yıldırım’ın birleştirici rol oynaması gerekiyor. Hepimizin düşünce özgürlüğü başta olmak üzere özgür bir ortama ihtiyacı var. Ne yazık ki ülkemizde ciddi bir güvenlik zafiyeti var. Bu nedenle önleyici istihbarat çok önemli. Hayatın normal akışını durdurmak isteyen örgütlere karşı eve kapanmamalıyız. Hayatımıza devam etmek zorundayız. Şunu unutmamak gerekir, partiler gider ama ülke ayakta kalır. Ülkeyi partilerden ayırmak lazım. Kalıcı olan Türkiye’dir. Moral bozukluğuna, karamsarlığa karşı en etkili yöntem sanattır. Empati gücünü topluma en iyi hatırlatan olgu sanattır. Sanat, bizlere yeniden birbirimizi sevmeyi, birbirimizi anlamayı hatırlatacaktır.MÜJDAT GEZEN
Bir ülkede iyi şeyler olmuyorsa, sebebi iktidardır, dayımın oğlu değildir. Çözüm, iktidardan bir an evvel kurtulmakla gelecektir. Geminin gittiği istikamete bakmak lazım. Gemide, “Kara göründü” diye bir umut vardır. Umudumuzu yitirmememiz gerekiyor. Bu umuda, en hızlı sanatla koşabiliriz. Böyle süreçlerde etkinlikleri iptal etmek teröre hizmet olur.
İnsanları sanattan koparmak yerine sanatla bütünleştirmeleri gerekir. Sanat, ilerlemenin en kesin çözümüdür.
MUAZZEZ İLMİYE ÇIĞ
Bu süreçte en büyük görev devlet kademesine düşüyor. Devleti idare edenler, dini kullanarak insan yaşamını ihlal edenleri en ağır şekilde cezalandırmalıdır. Güvenlik önlemleri en acil şekilde artırılmalıdır. Diyanet İşleri Başkanlığı’nın yetkileri kısıtlanmalıdır. Aksi taktirde içinde bulunduğumuz süreç bizi iç savaşa götürecektir. Bu ülkenin en büyük kazanımı olan ‘laiklik’ ilkesinin varlığı unutulmamalıdır. Topluma gelince, özellikle kadınların asla susmaması gerekiyor. Sanata aykırı bir devlet politikası ile yüz yüzeyiz. Devleti idare edenler, gelişimin önünü kapatmak için her yolu deniyorlar. Toplum buna izin vermemeli ve umudunu asla yitirmemelidir.
ORHAN AYDIN
METİN UCA
Her toplum, belli dönemlerde bir delirme evresinden geçer. Biz tam olarak öyle bir evredeyiz. Bu cennet topraklarda, bir cinnet hali yaşıyoruz. Hak etmediğimiz bir acılar zincirinde var olmaya çalışıyoruz. Birbirimizi anlamaya, dinlemeye ne vaktimiz ne sabrımız var. Böyle bir ortamda ise sığınılacak en güvenli liman kuşkusuz sanat. Yaratılmaya çalışılan korku atmosferinden ve acılardan ancak sanatın birleştirici gücü ile sıyrılabiliriz. İkinci Dünya Savaşı’nın korkunç yıkımından sonra, öncelik tiyatro ve opera binalarını onarmak olmuştur. Bu topraklardan uzak durmak gibi bir lüksümüz yok. Bizler, en büyük dayanma gücünü sanatla alabiliriz. Birbirimizi anlamayı, farklı bakmayı öğreten tek gerçekliktir çünkü. Toplumu bir arada tutabilen en büyük kazanım olan sanata uzak durmamalıyız. Daha fazla kitap okumalı, sinemalara, tiyatro salonlarına akın etmeliyiz. En çok da bu yüzden oyunlarıma ara vermiyorum. O salonda, kahkahalar atmasak da bir arada olduğumuzun bilincindeyiz. Ve inanın, bundan başka çaremiz yok. Kültür hayatımızı yaşadığımız acı olaylarla budamak yerine, korku ve yılgınlık ortamına inat, canlı tutmak zorundayız. İnsanlar, kendisi gibi düşünmeyen sanatçıları, düşman olarak değil, toplumun kültür seviyesini artıran bireyler olarak görmelidir.SUNAY AKIN
Müzeler toplumların hafızasıdır. Bir ülkede demokrasi, o ülkenin müzelerinin koridorlarıyla doğru orantılıdır. Bilginin üretilen ve yönetilen en büyük güç olduğu gerçeğini unutmamalıyız. Ve müzeler bilginin mabedidir. Efendim, birisi “Ülke kan gölüne dönmüş, şehitler, patlayan bombalar… Can güvenliğimiz yok, her gün daha da kötüleşen ekonomi… Sen tutmuş müzelerden söz ediyorsun” mu dedi? Öyleyse bunu, ülke işgal altındayken, henüz kazanılmış bir zafer yokken, Ankara’da Etnografya Müzesi kurmayı düşünen Mustafa Kemal Paşa’ya da söylesinler. Bilgi toplumu olunmadan bu tramvayı atlatamayız.
Hüseyin Rahmi Gürpınar, yüz yıl önce yazdığı Gulyabani romanında, insanları cinler ve hurafelerle korkutan bir çetenin ele geçirmeye çalıştığı bir çiftlikte geçen olayları anlatır. Yazar, inanç sömürüsü üzerine oluşturulan korku sistemine karşı olarak bilimsel gerçekliğin önemini vurgular kitabında… Ama toplum, ‘Gulyabani’yi ‘Süt Kardeşler’ filminden anımsar! Gürpınar’ın romanından haberdar olan bir toplum ne 15 Temmuz ne de öteki terör saldırılarına maruz kalırdı. Sanatın ışığı terörün beslendiği karanlığı ortadan kaldırır. Çünkü sanat eserlerinde insanın insan olma tarihi boyunca, karanlığa ışık taşımak amacıyla attığı adımların izi vardır. Yeter ki, o ışığın topluma yayılacağı müzelerin bir arada yaşama kültürüne, aydınlanma ve demokrasiye kattığı değer anlaşılsın. Guernica’yı Madrid’de sergilendiği müzeden kaldırın, görün o zaman İspanya’nın halini!
Düşünmemek demokrasiye, “Hakimiyet Milletindir” sözüne aykırıdır. İnsanlar her konuda düşüncelerini özgürce ifade edebilmelidir. Buna karşı çıkmak Anayasa’yı ihlal etmektir. Önemli olan can güvenliğidir ki, bundan da devlet sorumludur. Sokağa çıkmak, hukuk dışına çıkmak olarak algılanmamalı, bunu fırsat bilen provokasyonlara da asla izin verilmemelidir. Yaşadığımız şu terör ortamı ve güven sorunu göz önüne alınırsa, sokağa çıkma konusunda gösterilmesi gereken hassasiyetin önemi daha da anlaşılacaktır. Devletin yetkilileri, şiddet, nefret ve cepheleştirme söylemlerinden vazgeçmeliler. Kendi gibi düşünmeyen, ayrı düşüncede olan insanları ötekileştirmeden, samimi ve içten olarak dinlemelidirler. Çünkü demokrasi, farklı enstrümanlardan bir araya gelen bir orkestradır… Ve bu orkestradaki enstrümanların farklılığı müziğin zenginliğini oluşturur… Yeter ki, bu orkestraya seçilenler nota bilsinler. Düğünlerde çalınan üç, beş ezbere şarkıyla bu iş olmuyor.
BULUTSUZLUK ÖZLEMİ / NEJAT YAVAŞOĞULLARI
70’li yıllardan hatırladığımız bir iç huzursuzluk yaşıyoruz. Ortadoğu’daki ortamın benzerini yaşama kaygısı ile yüz yüzeyiz. Biz hiçbir insana dinini, inancını, ideolojisini sormazdık. Şimdilerde insanlar öyle bir kutuplaşmanın içinde ki, kendinden olmayana tahammül dahi edemiyorlar. Müzik tarzımıza rağmen, beni de dönem dönem karamsarlığa iten bir ayrıştırmacı anlayış bu.
Kucaklayıcı bir anayasaya ihtiyacımız var. Sanat aktivitelerini kesintiye uğratmak topluma zarar verir. İnsanlar, içinde bulunduğumuz zorlu dönemde ancak sanat ile nefes alabilir. Özellikle kadınlar, sokağa çıkmaktan korkmamalıdır. Toplum olarak, geri adım atmadan ilerlemekten başka çaremiz yok.
İSMAİL HAKKI DEMİRCİOĞLU
Mustafa Kemal Atatürk, sanatın önemini neredeyse 100 yıl önce kavramış ender insanlardan biriydi. Baleden klasik müziğe, halk müziğinden, tiyatroya kadar birçok dalda sanatı halkla buluşturdu. Daha sonra gelen yönetimler ise, sanattan insanı uzaklaştırarak ilerlemenin önünü kapattı. Neredeyse dibe vurduğumuzu söyleyebilirim. Bize ait olmayan bir anlayışa doğru ilerliyoruz. Heykeller yıkılıyor, sanat eserleri basitleştiriliyor…
Özellikle böyle dönemlerde etkinliklerin iptal edilmesi, insanlara kötülük etmek demektir. Tiyatroda, konserde kahkahalar atmıyoruz. Halk ezgilerimizi halkla buluşturuyoruz. Birbirimizin acısına dokunuyoruz.
BEHZAT UYGUR
İçinde bulunduğumuz zorlu süreçten, sanata sımsıkı sarılarak çıkabileceğimize inanıyorum. Kitap okumaktan, sergiye gitmekten, bir oyunu izlemekten asla vazgeçmemeliyiz. En büyük dayanışma ise, çevremizdekileri de teşvik etmekle gerçekleşir. Ustamız Nejat Uygur, savaş ortamında dahi açık hava oyunlarını iptal etmemiştir. Her daim, “Tiyatro asıl şimdi lazım” demiştir.
Elbette en büyük acı insan kaybıdır. Yasımızı unutmadan sanata sığınmak bizi ayakta tutacaktır. Yetkililere düşen görev ise; özellikle bu tarz sancılı süreçlerde sanat etkinliklerini iptal etmemektir.
ALİ İHSAN VAROL
Yıldız Tilbe’nin sosyal medyada bir paylaşımını görmüştüm.“en şarkı söyleyerek tahliye ediyorum gemideki suyu ve içimdeki her şeyi. Hoca dua ederek, aşık sevdiğinin adını diyerek. Herkes bir türlü kime ne…”
Ağzı bal yesin. Sevdiğiniz şeyleri yapın.
