'Türkiye ekonomisi yüzde 7.5 küçülecek'
BETAM: "2020 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine kıyasla GSYH’nin yüzde 7.5 oranında daralmasını bekliyoruz..."BETAM araştırdı:
'Türkiye ekonomisi yüzde 7.5 küçülecek'
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve
Toplumsal Araştırmalar Merkezi'nin (BETAM) araştırmasına göre, 2020
yılının ikinci çeyreğinde bir önceki çeyre ğe kıyasla konut ve tüketici
kredilerindeki artışlar haricinde tüm mevsim ve takvim etkilerinden
arındırılmış tüketim öncü göstergelerinde keskin düşüşler var...
BETAM'ın "Ekonomik Büyüme ve Tahminler: Temmuz 2020" raporunda şu
tespitlere yer verildi:
* En sert daralmalar dayanıklı ve dayanıksız tüketim malları (sırasıyla
yüzde 38,4 ve yüzde 26,6) ile ithal tüketim mallarında (yüzde 29,8)
gerçekleşmiştir. Konut kredileri aynı dönemde yüzde 0,5 ile ılımlı bir
artış kaydederken tüketici kredileri ve bireysel kredi kartlarında ise
yüzde 2,7 ile yüksek bir artış kaydedilmiştir.
* Kıyaslamayı bir önceki yılın aynı çeyre ğine göre yaptı ğımızda, 2020
yılının ikinci çeyre ğinde dayanıklı ve dayanıksız tüketim mallarında ve
ithal tüketim mallarında benzer daralmalar olduğunu görmekteyiz.
(sırasıyla yüzde 44,3, yüzde 26,5 ve yüzde 22,1). ÖTV ve kamu tüketim
harcamalarının daha ılımlı azalaca ğını, tüketici ve konut kredilerinde
ise yıllık büyümelerin oldukça yüksek seyretti ğini hesaplıyoruz.
TİCARİ KREDİLER AZALACAK
* Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış veriye göre, 2020 yılının
ikinci çeyre ğinde bir önceki çeyre ğe kıyasla ticari krediler ve
perakende sektörü stokları haricinde tüm yatırım göstergelerinin ciddi
oranlarda azalmasını bekliyoruz. Son üç aydaki üretim hacmi ve ara malı
sanayi üretim endeksinin sırasıyla yüzde 49,6 ve 26,3 gerileyeceğini,
yatırım malı kapasite kullanım oranının ve yatırım malı ithalatının
yüzde 19,4 daralaca ğını hesaplıyoruz.
* Ticari kredilerde yüzde 16 ile son derece güçlü bir büyüme yaşanmasını
ve perakende sektörü stoklarında yüzde 9,6 artış olmasını Kıyaslamayı
bir önceki yılın aynı çeyre ğine göre yaptı ğımızda yine benzer bir
tabloyla karşılaşıyoruz. Yatırım malı ithalatının yıllık bazda yüzde 0,3
ile sınırlı azalaca ğı; son üç aydaki üretim hacminde, ara malı ve
yatırım malı üretimlerinde sert düşüşler oldu ğu görülüyor. Ticari
kredilerde de yine güçlü bir artış olaca ğını hesaplıyoruz.
İHRACAT YÜZDE 27.2 AZALACAK
* 2020 yılının ikinci çeyre ğinde, mevsim ve takvim etkilerinden
arındırılmış dış ticaret rakamlarına baktığımızda ihracatın bir önceki
döneme göre yüzde 27,2 ve ithalatın yüzde 19,7 daralaca ğını
hesaplıyoruz.
* Bir önceki yılın aynı çeyre ğine kıyasla baktı ğımızda ise ihracat ve
ithalattaki daralmaları sırasıyla yüzde 32,7 ve yüzde 12,8 olarak tahmin
ediyoruz.
* Koronavirüs salgınının tüm ekonomileri olumsuz etkilemesiyle dış
ticaretteki kayıplar kaçınılmaz hale geldi. Türkiye için ihracatın
ithalattan daha hızlı küçülmesi ise dış ticaretin ekonomiyi
baskılayacağı sinyalini veriyor. Bir önceki tahminimize göre ihracat ve
ithalattaki kayıpların daha az oldu ğunu not ediyoruz. Öte yandan turizm
sektörünün kayıplarının sürdü ğü de görülmektedir.
TALEPTE YÜZDE 52.5 AZALMA
* GSYH tahmininde kullandı ğımız di ğer mevsim ve takvim etkilerinden
arındırılmış de ğişkenlerin hepsinde önemli azalmalar olacağını tahmin
ediyoruz. En dikkat çekici azalma hizmet sektörüne olan talepte yüzde
52,5 ile öne çıkıyor. 'Imalat sanayi üretim endeksi yüzde 28,8 daralma
gösterirken gelecek 12 ay yatırım beklentisi de yüzde 26,4 küçülerek
piyasadaki karamsarlı ğa işaret ediyor.
* Geçen yılın aynı dönemi ile kıyaslandı ğında, bütün kalemlerde daralma
yaşanmıştır. Benzer şekilde en sert düşüş hizmetlere olan talepte
(yüzde 56,4) olurken bunu imalat sanayi üretim endeksi ve gelecek 12 ay
yatırım beklentisi izlemiştir (sırasıyla yüzde 27,9 ve yüzde 25,1
küçülme.
DESTEKLERİN ETKİSİ SINIRLI KALDI
* Kesinleşen Nisan ve Mayıs ile kısmen açıklanan Haziran ayı öncü
göstergeleri ışı ğında 2020 yılının ikinci çeyre ğinde GSYH’nin
çeyreklik bazda yüzde 5,0, yıllık bazda ise yüzde 7,5 küçülece ğini
tahmin ediyoruz. Neredeyse tüm öncü göstergelerin azalma kaydetti ğini
belirtmek isteriz. Büyümeye ne tüketim ne yatırım ne de dış ticaret
yoluyla olumlu bir katkı söz konusudur. Bir önceki tahminimize kıyasla
bazı göstergelerde (örne ğin sanayi üretim endekslerinde ve kapasite
kullanım oranlarında) çok sınırlı iyileşmeler oldu ğunu, ancak ibrenin
yine de eksiyi gösterdi ğini görmekteyiz.
* Ekonomiyi canlandırma çabalarının (TCMB’nin faiz indirimleri ve kamu
bankalarının düşük faizli kredileri, esnaf destek paketi) etkileri
şimdiye kadar oldukça sınırlı kalmıştır.
