ABD'nin Türkiye tavrında neler değişecek?..
ABD seçimini kazanan Demokrat Parti'nin adayı Joe Biden oldu. Biden, 59. Başkanlık seçimlerinde Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump'ı geride bıraktı...
Biden'ın Türkiye'ye tavrı ne olacak?
20 Kasım 1942’de Scranton, Pennsylvania’da
dünyaya gelen 77 yaşındaki Biden, ABD siyasetinin içinde uzun yıllardır
varolan bir isimdir. 1972’de 29 yaşındayken Delaware eyaletinden
seçimlere giren Biden, Amerika tarihinin en genç altıncı Senatörü oldu...
1973-2009 yılları arasında aralıksız olarak Senato’da yer almayı başaran
Biden, 2008’de Demokrat Parti’nin adayı olarak seçimlere giren Barack
Obama’nın yarışı kazanmasıyla Başkan Yardımcısı ünvanını kazandı.
2009-2017 yılları arasında iki dönem boyunca Obama’nın yardımcılığını
yapan Biden, 2017’de bu görevi Mike Pence’e devretti.
SOYKIRIMI DESTEKLEME SÖZÜ
Biden gerek Obama dönemindeki görevi, gerekse de Senatör olduğu
dönemdeki girişimleriyle Türkiye’yi yakından tanıyan bir isimdir. Uzun
süre Senato’nun Dış İlişkiler Komitesi’nde yer alan ve Başkan olarak da
görev yapan Biden, Ermeni lobisine olan yakınlığıyla biliniyor. Dönem
dönem sözde Ermeni soykırımıyla ilgili çıkışlarda bulunan Biden,
adaylığı belli olduktan sonra yaptığı açıklamada eğer seçilirse soykırım
tasarısını destekleme sözü verdi.
Biden, Türkiye’nin 1974’te düzenlediği Kıbrıs Barış Harekatı’ndan bir
yıl önce Senato’ya girmişti. Seçildiği Delaware eyaletinde de Yunan
asıllı nüfusun yoğunlukta olduğu bilinen Biden, harekatın ardından
Türkiye karşıtı kararları savunan isimler arasında başı çekenlerden biri
olmuştu. ABD’nin Türkiye’ye 1975’te uygulamaya başladığı silah
ambargosu kararını masaya getiren Senatörler arasında Biden’ın da adı
yer alıyordu.
TÜRKİYE’YE DÖRT KEZ GELDİ
Joe Biden, Başkan Yardımcılığı yaptığı dönemde Türkiye’ye dört kez
ziyarette bulunmuştu. İlk kez 2011’de Türkiye’ye gelen Biden, dönemin
Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ve Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’le yaptığı
görüşmelerde Arap Baharı’nı ele almıştı.
İkinci ziyaretini 2014 yılında yapan Biden, Erdoğan bu kez Cumhurbaşkanı
seçildikten birkaç ay sonra Kasım ayında Türkiye’ye geldi. Masadaki ana
gündemi, bölgedeki IŞİD tehdidi ve ABD’nin başlattığı hava
operasyonları oldu.
2016 yılında Türkiye IŞİD’le mücadele
koalisyonuna dahil olurken, üslerinin ABD tarafından kullanılmasına izin
vermesinin ardından Biden üçüncü kez Türkiye’ye gelmişti.
Biden son ziyaretini ise yine 2016 yılında FETÖ’nün 15 Temmuz’daki darbe
girişiminden sonra Ağustos ayında gerçekleştirdi. Biden o dönemki
ziyaret gerekçesini, Yeterli düzeyde empati gösterilmediği konusunda
düşünceler hakim olmuştu.
Darbe girişimine gerektiği gibi tepki
veremediğimiz için şahsen Türkiye’ye geldim” sözleriyle anlatmıştı.
Biden, Başkan Yardımcısı olduğu dönemde yaptığı açıklamalar yüzünden iki
kez geri adım atmak zorunda kalmıştı. Bunlardan ilki 2014 yılında
Suriye ve IŞİD ile ilgili yaptığı açıklamalar sonrası geldi.
Türkiye’nin
de dahil olduğu Orta Doğu’daki müttefiklerinin Esad’ı devirmek için
para ve silah yardımı yaptığını iddia eden Biden, Türkiye’nin tepkileri
üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı arayarak özür dilemişti.
Biden’ın ikinci özrü ise FETÖ’nün 15 Temmuz darbe girişiminden sonra
geldi.
2016’nin Ağustos ayında Türkiye’ye gelerek Cumhurbaşkanı
Erdoğan’la yüz yüze görüşen Biden, “Amerikan halkı sizin yanınızda.
Obama, Erdoğan’ı arayan ilk isimlerden biriydi. Ancak yine de özür
dilemek istiyorum. Keşke daha erken buraya gelebilseydim” demişti.
Biden’ın son dönemde tepki çeken açıklamalarından biri, geçen yıl aralık
ayında yaptığı ancak 2020’nin ağustos ayında gürültü koparan muhalefet
çıkışıydı.
Erdoğan’ı mağlup etmek için seçimleri işaret eden Biden, “Bence yapmamız
gereken farklı bir yaklaşım izlemek. Muhalefetin liderlerini
desteklediğimizi açık şekilde belirtmeliyiz. Açıkça pozisyonumuzun
parlamentoda da yer edinmek isteyen Kürt nüfusun entegrasyonunu sağlamak
olduğunu söylemeliyiz. Yanlış olduğunu düşündüğümüz şeyler hakkında
sesimizi çıkarmalıyız. Yaptıklarının bedelini ödemeli. Muhalefetle
doğrudan iletişimde olup, Erdoğan’ı mağlup etmeleri için
cesaretlendirebiliriz. Darbe ile değil, seçimle” demişti.
Dönemin Başbakanı Ahmet Davutoğlu ve ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden,
2014’te Atlantik Konseyi Enerji ve Ekonomi Zirvesi’ne katılarak
konuşmuşlardı.
Ayasofya’nın Temmuz ayında ibadete açılması, Biden’ın Türkiye’yle ilgili
karşı çıktığı konular arasında yer alıyordu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’a bu
kararından dönmesi çağrısı yapan Biden şöyle demişti:
“Ayasofya pek çok inançtan insan için çok değerli bir kutsal mekan ve
mimari bir harika. 85 yıldır müze olması sayesinde dünya genelindeki
insanlara ziyaret etme, hayranlık duyma ve dua etme şansı tanıyordu.
1985'ten bu yana da UNESCO Dünya Mirası Listesi'ndeydi. Türk
Hükümeti'nin Ayasofya'yı camiye dönüştürme kararından büyük üzüntü
duydum. Cumhurbaşkanı Erdoğan'a kararından dönmesi ve bu değerli yerin
müze statüsünü koruması çağrısı yapıyorum.”
