Lozan 99 yaşında!
Lozan Barış Antlaşmasının 99. yıl dönümü. Türkiye'nin tapu senedi olan Lozan Antlaşması, Kurtuluş Savaşı’nı sona erdiren ve yeni kurulan cumhuriyetin bağımsızlığını müjdeleyen hukuki bir belgedir. Peki, Lozan'ın gizli maddeleri var mı?..
Lozan Barış Antlaşması 99 yaşında!Lozan'ın gizli maddeleri var mı,
2023'de ne olacak?
24 Temmuz 1923'de İsviçre’nin Lozan kentinde imzalanan Lozan Barış Antlaşmasının 99. yılı. Lozan Barış Antlaşması, Türkiye Cumhuriyeti’nin tapu senedi olarak; Kurtuluş Savaşı’nı bitiren, yeni kurulan cumhuriyetin kayıtsız ve şartsız olarak bağımsızlığını müjdeleyen hukuki bir belge olarak karşımıza çıkıyor...
Mustafa Kemal Atatürk, "Bu antlaşma, Türk ulusuna karşı yüzyıllardan beri hazırlanmış ve Sevr Antlaşması ile tamamlandığı sanılmış büyük bir yok etme girişiminin yıkılışını bildirir bir belgedir" sözleriyle Lozan Antlaşması’nı tarif ediyor.
LOZAN ANTLAŞMASI NEDİR VE ANTLAŞMAYI KİM İMZALADI?
Lozan Antlaşması ya da Lozan Barış Antlaşması; Türkiye Büyük Millet Meclisi temsilcileri ile İngiltere, Fransa, SSCB, Japonya, Bulgaristan, İtalya, Romanya, Yugoslavya, Yunanistan, Belçika ve Portekiz arasında imzalanmış olan bir barış antlaşmasıdır. 1. Dünya Savaşı’nın son barış antlaşması olarak karşımıza çıkan ve bağımsız Türkiye Cumhuriyeti’nin tasdiki olan Lozan Antlaşması tarihi 24 Temmuz 1923’tür.
LOZAN'I İSMET PAŞA İMZALADI
İsviçre’nin Lozan şehrinde imzalanan Lozan Barış Antlaşması’nda, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni İsmet Paşa önderliğinde, Sağlık Bakanı Rıza Nur ve eski İktisat Bakanı Hasan Bey temsil etmiştir. 24 Temmuz 1923 tarihinde imzalanan Lozan Antlaşması’nı Türkiye adına İsmet Paşa imzalamıştır.
LOZAN ANTLAŞMASI'NIN MADDELERİ
4 bölüm halinde düzenlenen ve toplamda 143 maddeden oluşan Lozan Antlaşması maddeleri şu şekildedir:
- Türkiye – Suriye Sınırı: 1921 yılında Fransa ile imzalanan Ankara Antlaşması’nda çizilen sınırlar kabul edilmiştir. (1939’da Hatay’ın Türkiye Cumhuriyeti’ne katılmasıyla bugünkü şeklini almıştır.)
- Türkiye – Irak Sınırı: Musul ve Kerkük sorunu sebebiyle çözülememiştir. (1926 yılında imzalanan Ankara Antlaşması ile Musul; İngiltere mandası altındaki Irak’a bırakılmıştır.)
- Türkiye – SSCB Sınırı: 1921 yılında imzalanan Moskova ve Kars Antlaşmalarında çizilen sınırlar kabul edilmiştir.
- Türkiye – İran Sınırı: 1639 yılında imzalanan Kasr-ı Şirin Antlaşması ile belirlenen sınır aynı kalmıştır.
- Türkiye – Yunanistan Sınırı: Meriç Nehri iki ülke arasında sınır kabul edilmiştir. Yunanistan’dan savaş tazminatı olarak Karaağaç alınmıştır.
- Türkiye – Bulgaristan Sınırı: 1913 İstanbul Antlaşması ve Bulgaristan’ın 1. Dünya Savaşı sonrası imzaladığı Nöyyi Antlaşması’na uygun olarak kalmıştır.
- Adalar: Bozcada, Gökçeada ve Tavşan Adaları Türkiye’ye, On İki Ada, Meis ve Rodos İtalya’ya, Kıbrıs İngiltere’ye, geri kalan adalar ise Yunanistan’a bırakılmıştır.
- Tüm kapitülasyonlar kaldırılmıştır.
- Boğazların yönetimi Milletler Cemiyeti’nin garantisi altında başkanlığı Türkiye’ye bırakılan uluslararası bir komisyona bırakılmıştır. (Türkiye, 1936 Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile boğazlar üzerindeki tüm denetimi sağlamıştır.)
- Türkiye’deki tüm azınlıklar Türk vatandaşı kabul edilmiştir.
- Gümülcine ve Selanik’teki Türkler ve İstanbul, Bozcaada ve Gökçeada’daki Rumlar hariç olmak kaydıyla Rumlar ile Türkler mübadele edilecektir.
- 1. Dünya Savaşı’nın galiplerine herhangi bir tazminat ödenmeyecektir.
- Osmanlı Devleti’nin almış olduğu dış borçlar, imparatorluktan ayrılan devletlerin gelirlerine ve büyüklüklerine oranla pay edilecektir.
- 1881 yılında Kurulan Duyun-i Umumiye kaldırılacaktır.
- Türkiye’de bulunan yabancı okullar, Milli Eğitim’in esaslarına göre eğitim vermeye devam edeceklerdir.
- Fener Rum Patrikhanesi, İstanbul’da kalmıştır.
LOZAN ANTLAŞMASININ SONUÇLARI
- Misak-ı Milli kararları büyük oranda gerçekleştirilmiş ve gerçek bir tam bağımsızlık sağlanmıştır.
- Kurtuluş Savaşı’nda kazanılan askeri zaferler, siyasi bir zaferle taçlanmıştır.
- Sevr Antlaşması’nın dayattığı şartlar ortadan kaldırılmıştır.
- Kurulan yeni Türk devleti, İtilaf Devletleri tarafından tanınmıştır.
Peki, Lozan'ın gizli maddeleri var mı? Sözleşmeyi açıp okumayan kişilerin bir takım iddiaları ne kadar doğru? 2023'te ne olacak? İşte yanıtı...
LOZAN'IN GİZLİ MADDELERİ VAR MI? 2023'TE NE OLACAK?
Lozan'ın gizli maddeleriyle ilgili tartışmalar bir takım bilgisiz kişilerce iddia edilse de buna tarihçiler çok net şekilde yanıt veriyor.
İLBER ORTAYLI: EFSANEDEN BAŞKA BİR ŞEY DEĞİL
Prof. Dr. İlber Ortaylı: "Lozan Antlaşması’nın gizli maddeleri bir efsaneden başka bir şey değildir. Buna rağmen ortada gezinen efsanelerden bazıları ciddiyetle devlete dahi soruluyor. “Maden çıkarmak izni Avrupalılara mı aittir?” gibi. Bunun ne kadar anlamsız olduğu açık. Türkiye’de maden çıkarabilirsiniz ama bunun şartları Lozan Antlaşması ile sınırlı değil, doğrudan doğruya memleketin ziraatı, fauna (hayvan) ve flora (bitki örtüsü) ile tabii coğrafyası ve su kaynaklarıyla ilgilidir. Yeraltı sularının yolunu değiştirecek ve belirli ağaçların bu yüzden kurumasına neden olacak madencilik veya taşocağı faaliyeti yasak olmalıdır."
MURAT BARDAKÇI: SENELERDİR SÜREGELEN PALAVRADIR
Araştırmacı Gazeteci Murat Bardakçı da bir köşe yazısında Lozan'ın gizli maddelerine ilişkin polemiklere şu ifadelerle yanıt veriyor:
"Senelerdir süregelen palavradır: Lozan Andlaşması’nın gizli maddeleri varmış, bu maddeler Türkiye’nin elini-kolunu bağlıyormuş, yeraltı kaynaklarımızı çıkartmamıza bile engel oluyormuş, andlaşma zaten yüz seneliğine imzalanmışmış, 2023’te kendiliğinden ortadan kalkacak ve emperyalist güçler başımıza üşüşeceklermiş…
Lozan palavraları bu kadarla kalsa yine iyi, daha neler neler söylüyorlar ama hem tenezzül meselesi, hem de yer israfı olacağı için gerisini nakletmiyorum..."
Tüm taraflara açık olan Lozan Barış Antlaşması'nın tam metni https://www.ismetinonu.org.tr/lozan-baris-antlasmasi-tam-metni/ sitesinden okunabilir.
