Gezi'nin SÖZDE maliyeti 47 milyar...
Gezi'nin sözde maliyeti 47 milyar,
geçilmeyen köprünün zararı 450 milyar lira
Beklenen sonuç alınmamış olacak ki AKP'li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, iki hafta önce ortada bilinen bir gerekçe yokken yine Gezi Direnişini hedef aldı.
Açıklamanın ilk cümlesi, sebepsiz hatırlatmanın niyetine dair sinyal veriyordu. Erdoğan'a göre Gezi Direnişi'nin "Türkiye ekonomisinin en parlak dönemlerinden biri"ne denk gelmesi tesadüf değildi. Protestoların "zarara" yol açtığını savunan Erdoğan'ın maliyet hesabı şöyle:
"Birkaç ağacın taşınması bahane edilerek başlatılan Gezi olaylarının Türkiye’ye doğrudan maliyeti 1,4 milyar dolardır. Özür dilemesi gerekenler faizlerin tarihimizin en düşük seviyesine indiği, IMF borcumuzun kapandığı bir dönemde ülkemize milyarlarca dolar fatura çıkartanlardır."
Olmayan zararın hesabı şaştı
Erdoğan'ın sıkça tekrar ettiği hesaplamasının formülü bilinmiyor. Bu nedenle aynı hesabı yinelemek isteyenler farklı farklı sonuçlara ulaşıyor. Bunlardan birkaçı şöyle:
- Başbakan Erdoğan (18 Haziran 2013): "Bu olayların ilk tespitlere göre devlete maliyeti, şu an itibariyle 100 trilyonu (dönemin kuruyla 52 trilyon dolar) aşmış vaziyette."
- Başbakan Yardımcısı Ali Babacan (18 Haziran 2013): "Gezi'nin piyasalara maliyeti 1,3 milyar dolar."
- AKP Genel Başkan Yardımcısı Numan Kurtulmuş (1 Şubat 2014): "Gezi olayları, 17 Aralık Operasyonu ve faiz artırımının Türkiye ekonomisine toplam maliyetinin 167,9 milyar lira (dönemin kuruyla 74,6 milyar dolar)."
- Cumhurbaşkanı Erdoğan (19 Şubat 2020): "Sadece Gezi olaylarının ekonomik maliyeti 100'lerce milyar doları buldu."
- AKP Hatay Milletvekili Abdulkadir Özel: "Esnaf dükkanlarını yağmaladıkları Gezi’nin ülkeye maliyeti 157 milyar dolar."
- Adalet Bakanı Yılmaz Tunç (29 Şubat 2024): "Gezi olaylarının maliyeti 250 milyar dolar bu ülkeye."
Müteahhitlerin yol açtığı zarar ne kadar?
En yetkili ismin en güncel açıklamasını esas alırsak Gezi Direnişi'nin yol açtığı iddia edilen zarar güncel kurla 47 milyar lira.
Peki, geçmediğimiz köprüler, gitmediğimiz havalimanları için Hazine'den müteahhitlerine ödenen tutar?
Sayıştay'ın birkaç gün önce açıkladığı denetim raporlarına göre, müteahhitlerinin kasasına son 5 yılda 122 milyar lira gitti, gelecek 3 yılda da 328 milyar lira gidecek. Tabii döviz kurundaki artış öngörülenden yüksek olursa bu tutar daha da artacak.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Ulaş Karasu, geçen mayıs ayında Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Uraloğlu'na kamu-özel işbirliği ve yap-işlet-devret modelleriyle yapılan Avrasya Tüneli, Zafer Havaalanı, Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Osmangazi Köprüsü’nün kamu bütçesine bedelini sordu.
Yanıt geldi ama istenen bilgilerin hiçbiri yoktu, ne geçiş sayıları ne şirketlere kamu bütçesinden ödenen tutar paylaşılmıştı. Bakan'ın gizlediği veriler Sayıştay raporlarıyla ortaya çıkmış oldu.
Karayolları Genel Müdürlüğü’nün "Cari Transferler" kaleminden yapılan 56,8 milyar liralık ödemenin geçen yıl tüm zamanın rekorunu kırdığı öğrenildi. 2019 yılında 5,1 milyar lira olan ödemelerinin geçen yıla göre artış oranıysa yüzde 1012 oldu.