Suriye'dedevam eden çatışmalar yeniden iç savaş mı endişesine yol açtı
SOHR, HTŞ yönetimine bağlı güvenlik güçlerinin 745 sivili öldürdüğünü duyurdu. HTŞ yönetiminin başkanı Colani ise, çatışmaların 'beklenen zorluklar' kapsamında olduğunu dile getirdi. İşte Suriye'de yaşananlar ve son gelişmeler...
'Huzur gelecek' denilen Suriye kan gölüne döndü' 745'i sivil 1000 kişi öldürüldü
Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), perşembeden bu yana devam eden çatışmalarda 745’i sivil Nusayri olmak üzere toplamda 1000’den fazla insanın hayatını kaybettiğini iddia ederken uluslararası haber ajansları ise sivil ölümlere dair rakamları doğrulayamadığını belirtiyor.
SURİYE RESMİ HABER AJANSI'NDAN GELEN BİLGİLER
Suriye'de ordu güçleri ile devrik Esad rejimi unsurları arasında çatışmalar yaşanıyor. Suriye resmi haber ajansı SANA, Lazkiye'deki devrik rejim unsurlarının altı hastaneye saldırılar düzenlediğini duyurdu. SANA'ya konuşan içişleri bakanlığı yetkilisi, bölgede "bireysel ihlallerin" yaşandığını kabul etti ve bunları durdurma sözü verdi. Güvenlik güçlerinin karşı saldırı başlattığı bildirildi. Verilen bilgiye göre olaylarda ölenler ve yaralananlar oldu. Altyapı da hasar gördü.
DIŞ BASINDAN BİLGİLER
BBC, infazların Suriye'nin yeni hükümetine bağlı güçler tarafından gerçekleştirildiğine dair iddiaları bağımsız olarak doğrulayamadı.
SOHR, AFP haber ajansına ilk yaptığı açıklamada, öldürülenler arasında 13 kadın ve 5 çocuğun da bulunduğunu belirtti.
SURİYE KAYNAKLARI'NDAN GELEN BİLGİLER
Suriye Savunma Bakanlığı da, devrik rejim unsurlarının Lazkiye'deki Deniz Kuvvetleri Komutanlığına düzenlediği saldırıyı engellediklerini açıkladı.
Suriye insan hakları gözlemevine göreyse çatışmalarda son iki gün içinde 745 sivilin hayatını kaybetti.
COLANİ'DEN ÇATIŞMALARA İLİŞKİN AÇIKLAMA
Suriye'deki Heyet Tahrir Şam (HTŞ) yönetiminin başkanı Muhammed el Colani'nin (Ahmed el Şara), başta Alevilerin çoğunlukta olduğu Lazkiye kenti olmak üzere günlerdir devam eden çatışmalara ilişkin konuştu. Yüzlerce sivilin öldürüldüğü çatışmaların, 'beklenen zorluklar' kapsamında olduğunu söyleyen Colani, 'toplumsal barışın korunması gerektiğini' belirtti.
Şam'ın Meze bölgesindeki El-Ekrem Camisi'nde yaptığı konuşmada, mevcut krizin 'kontrol' altında olduğunu savundu.
BİRLİK MESAJI
Cumhurbaşkanı Ahmed Şara'ysa bir mesaj yayımlarak "ulusal birlik ve beraberlik" vurgusu yaptı.
Suriye Cumhurbaşkanlığı Medya Ofisi'nin yayınladığı videoda Şara, bazı devrik rejim unsurlarının yeni Suriye'yi sınamaya kalkıştığını söyledi. Suriye'yi korumanın herkesin ortak sorumluluğu olduğunu belirtti.
Devrik rejim güçlerine de seslenen Suriye Cumhurbaşkanı, onlara altından kalkmayacakları bir karşılık vereceklerini söyledi.
Ahmed Şara, provokasyon yapmayı amaçlayan devrik rejim güçlerinin peşini bırakmayacaklarını, onları mahkemeye çıkaracaklarını vurguladı.
Şara, silahı sadece devletin elinde toplama konusunda kararlı olduklarını da belirtti.
SOHR: 745 SİVİL ÖLDÜRÜLDÜ
İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) ise, HTŞ yönetimine bağlı güvenlik güçlerinin 745 sivili öldürdüğünü bildirdi. SOHR Başkanı Rami Abdulrahman, toplam 1000'i aşkın kişinin öldürüldüğü çatışmaların ülkede yaşanan en büyük şiddet eylemlerinden biri olduğuna işaret etti.
'ACİL DURUM KOMİTESİ' KURULDU
Suriye'deki geçici yönetiminin Savunma Bakanlığı'ndan bir yetkili, kıyı şeridine çıkan tüm yolların kapatıldığını aktardı. Reuters'a konuşan yetkili, çatışmaları takip etmesi için bir acil durum komitesinin kurulduğunu ve 'emirlere uymayanları askeri mahkemeye sevk edileceğini' söyledi.
Kaynak, şu ifadeleri kullandı:
"Bakanlık olarak, tüm askeri operasyonlarımızın uluslararası hukuk ve insan haklarına uygun olarak yürütülmesine büyük önem veriyoruz. Bu komite, olası ihlallerin tespiti ve soruşturulması konusunda önemli bir rol oynayacak."
LAZKİYE VE TARTUS'A TAKVİYE BİRLİKLER SEVK EDİLDİ
Suriye ordusu, tank, zırhlı personel taşıyıcı, çok namlulu roketatar gibi ağır silahların da bulunduğu yüzlerce araçtan oluşan takviye birlikleri Lazkiye ve Tartus illerine sevk etmiş durumda.
Suriye haber ajansı SANA'nın güvenlik kaynaklarına dayandırdığı haberine göre, devrik rejim güçlerini yakalamak için operasyonlar genişletilerek devam edecek.
Silahını teslim etmek isteyenlereyse en yakın güvenlik noktasına yönelme çağrısı yapılıyor.
Güvenlik güçleri daha önce de Dera iline bağlı Sanamayn ilçesinde silahlarını teslim etmeyi reddeden devrik rejimin silahlı unsurlarına karş operasyon başlatmıştı.
OLAYLARIN FİTİLİNİ ATEŞLEYEN İSİM: GİYAS DELLE
6 Mart'ta devrik rejim unsurlarının, güvenlik güçlerine pusu kurup 11 güvenlik görevlisini öldürmesiyle büyüyen çatışmaların planlayıcısı olarak, Mahir Esad'a bağlı generallerden Giyas Delle ismi öne çıkıyor.
Devrik rejimin lideri Beşşar Esad'ın kardeşi Mahir Esad'a bağlı 4. Tümen'de görev alan Delle'nin adı, birliğin Suriye'de işlediği birçok katliamda geçti.
Delle, 2012'de Şam'ın Muadamiye ve Deraya bölgelerinde sivil halka yönelik ağır silahlarla yapılan katliamlardan sorumlu tutuluyor.
İNSANLARIN AÇLIKTAN ÖLDÜĞÜ ABLUKALARI YÖNETTİ
Devrik rejim komutanı, Şam'ın Madaya ve Zebadani bölgelerinde 100'den fazla kişinin açlıktan öldüğü rejim ablukalarını da yönetti.
Çok sayıda sivilin açlıktan öldüğü Doğu Guta ablukasında da Delle ön saflardaydı.
Devrik rejim generalinin, muhalif güçlere ve sivillere yönelik saldırıların düzenlendiği yıllardan, İran komutasındaki milislerle çekilmiş fotoğrafları sosyal medyada halen mevcut. Nitekim Mahir Esad, devrik rejim döneminde İran'la en iyi ilişkilere sahip en güçlü rejim elebaşı olarak biliniyordu.
REJİM DEVRİLİNCE LAZKİYE'YE KAÇTI
Delle, rejimin devrilmesinden sonra memleketi Lazkiye'ye kaçtı ve burada örgütlediği eski asker ve milislerle yeraltı yapılanmasına giderek bunu "askeri meclis" olarak ilan etti.
Hükümet güçlerini Lazkiye ve Tartus'tan çıkaracaklarını savunan Delle, 6 Mart'ta yayımladığı bildiride, mevcut yönetimi devirmek için harekete geçtiklerini duyurdu.
Lazkiye'nin Beyt Yaşut köyünde 1971'de doğan Delle, Suriye'de ateşkesi engelleme faaliyetlerindeki rolü nedeniyle 20 Ağustos 2020'de ABD'nin yaptırım listesine girmişti.
Lazkiye'de 6 Mart'ta patlak verip artan çatışmalar, dün akşam güvenlik güçlerinin bölgede hakimiyet kurmasıyla büyük ölçüde sonlanmıştı.
1- BU NOKTAYA NASIL GELİNDİ?
Suriye’de 61 yıllık eli kanlı Baas rejiminin 8 Aralık’ta devrilmesiyle Esad rejimine bağlı birçok subay ve milis grubu, Esad ailesinin mensup olduğu Nusayri toplumunun kalesi olarak da bilinen Lazkiye ve Tartus kırsalına çekilmişti. Eski rejimin kalıntıları olarak nitelenen bu yapıların harekete geçebileceği, Suriye Devrimi’nin ilk gününden itibaren güçlü bir ihtimal olarak değerlendiriliyordu. Çatışmaların başlamasıyla eski rejimin generallerinden Giyas Süleyman Dalla liderliğinde ilan edilen ‘Suriye’nin Kurtuluşu İçin Askeri Konsey’ bu sebeple uzmanları şaşırtmadı.
2- DIŞ MÜDAHALE Mİ VAR
Misyonunu, yeni rejimin devrilmesi ve Suriye topraklarının tamamının kurtarılması olarak açıklayan Esad yanlısı grubun Lübnan’daki Hizbullah ve Iraklı milislerden mali destek, PKK’nın Suriye kolu PYD/YPG’den de lojistik destek aldığı öne sürüldü. Hizbullah’ın basın ofisinden yapılan açıklamada ise destek iddiaları “kesin bir dille” reddedildi. Suriye nüfusunun yaklaşık yüzde 9’unu oluşturan Nusayriler, Esad ailesinin 50 yıllık iktidarı boyunca askeri ve güvenlik kurumlarında yoğun temsil ediliyordu. Devrimin ardından bölgede, Esad rejiminin acımasız yönetimi nedeniyle Nusayri toplumuna misilleme yapılabileceği korkusu yaşanıyordu. Öte yandan çatışmaların başlamasından bir gün önce İran’ın üst düzey isimlerinden Ali Ekber Velayeti, Şam yönetimini iç savaşla tehdit etmiş, “Suriye’de her an bir iç savaş çıkabilir” diye konuşmuştu.
3- SON OLAYLAR NASIL BAŞLADI?
Dört gündür devam eden olaylar, eski rejimin üst düzey askerleri tarafından kurulan ve Rusya’da sürgünde bulunan Beşar Esad ile koordinasyon içinde olduğu ileri sürülen ‘askeri konsey’in perşembe günü Lazkiye’nin Ceble ilçesinde, bölgede faaliyetlerde bulunan emniyet güçlerine pusu kurarak saldırması sonucu başladı. Yeni Suriye yönetimine bağlı en az 15 askerin öldürüldüğü saldırı sonrası Esad yanlısı ‘askeri konsey’, Şam’a bağlı güçlerin Tartus ve Lazkiye’den çekilmesini talep ederken aksi takdirde rehin aldıkları güvenlik güçlerini öldürecekleri tehdidinde bulundu. İran’a yakınlığıyla bilinen Dalla, daha sonra müzakerelere açık olduğunu duyurdu. Sosyal medyada Nusayri toplumuna yakın hesaplar da grubun, Şam yönetimine tutuklu takası için müzakere talebinde bulunduğunu aktardı. Suriye’deki yeni yönetimi hedef alan saldırı sonrası Şam’ın ise yanıtı sert oldu.
HANGİ ÜLKE NE DİYOR?
Suriye’deki son gelişmeler uluslararası gündem de yakından takip ediliyor. Türkiye başta olmak üzere bazı ülkelerin dışişleri bakanlıklarının verdiği tepkiler şöyle:
- Türkiye: Suriyelilerin barış ve refah içinde yaşama hakkını hedef alan her türlü eylemin karşısındayız. Bu tür kışkırtmaların, Suriye’nin ve bölgemizin huzuruna karşı bir tehdit haline gelmesine izin verilmemelidir.
- Rusya: Suriye’nin geçiş döneminin zorlu koşullarında, ulusal birliğin korunması, vatandaşların güvenliğinin sağlanması ve etnik veya dini kökenlerine bakılmaksızın yasal haklarının savunulması son derece önemlidir.
- İran: Suriye’de şiddet ve istikrarsızlıktan derin endişe duyuyoruz. Ülkedeki tüm etnik ve dini grupların barış içinde bir arada yaşamasının teşvik edilmesinin önemini vurguluyoruz.
Öte yandan Fransa Dışişleri Bakanlığı ise, sivilleri hedef alan şiddet olaylarını kınadığını açıkladı. Açıklamada, suçluların cezalandırılması gerektiği belirtildi. Bakanlık, bu olayların nedenlerini ortaya çıkarmak için bağımsız bir soruşturma yapılmasını talep ediyor.
Aynı zamanda Avusturya Dışişleri Bakanlığı da X platformunda, "tüm tarafları gerginliği azaltmaya ve suçluları yargılamaya" çağırdığını duyurdu. Bakanlık ayrıca, "Suriye'deki fiili yönetimin kapsayıcı ve barışçıl bir siyasi geçişi güvence altına alması gerektiğini" vurguladı.
"SURİYE İÇİN GÜVEN İKLİMİ"
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yaklaşık 1 ay önceki Şara ile görüşmesinin ardından Suriye ile Türkiye'nin iki ülkenin ve bölgenin selameti açısından birlikte aynı hedef doğrultusunda güç birliği yapmaktan başka bir yolunun bulunmadığını belirterek, "Dayanışma içerisinde hareket ederek terörün olmadığı bir huzur ve güven iklimini ortak coğrafyamızda tam manasıyla hakim kılacağımıza inanıyorum." ifadelerini kullanmıştı.