Oy hakkına sahip çıkan kadınlar Atatürk ve Kadın Anıtı'nı geri istiyor...
Kadınların seçme ve seçilme hakkını kazanmasının 50. yıldönümünde Söğütlüçeşme’ye yerleştirilen “Atatürk ve Kadın Anıtı” yıllar sonra gericilik ve rant projesi uğruna yerinden edilmişti. Kadıköy’de kadınlar bugün oy haklarına sahip çıkmak ve sembolik bir değeri olan anıtı geri istemek için bir araya geldi....
Kadıköy'de oy hakkına sahip çıkan kadınlar Atatürk ve Kadın Anıtı'nı geri istiyor
Eylemde bir araya gelen kadınlar “Kadıköy uyuma anıtına sahip çık”, “Seçme, seçilme hakkımızdır”, “Kadın direnir, tarih kazanır!”, “Korkma kadın burada, tarih yazar sonunda”, “Laiklik yaşatır, kadın kazanır!”, “Cumhuriyet yıkılmaz, hafıza silinmez” sloganları attı.
“Oy hakkımıza sahip çıkıyoruz! Kadın ve Atatürk Anıtı’nı istiyoruz” pankartı açılan basın açıklamasında konuşan Kadıköy Halk Temsilcileri Temsilcisi Fulya Girginer, konuşmasına Caferağa Mahallesi'nde afet toplanma ve koordinasyon alanına kat karşılığı inşaat ihalesinin iptali nedeniyle mahallelinin mücadelesini kutlayarak başladı.
Kadıköy Caferağa Mahallesi’nde üzerinde Moda Bostanı, Caferağa Muhtarlığı, Moda Aile Sağlığı Merkezi, 112 Acil Yardım İstasyonu, Şair Nefi Çocuk Parkı ve otoparkın bulunduğu afet toplanma ve koordinasyon alanıyla ilgili 11 Eylül 2025’te gerçekleştirilen kat karşılığı inşaat ihalesini Vakıflar Genel Müdürlüğü, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 31. maddesi kapsamında geçersiz saymıştı. Mahalle sakinleri söz konusu alanın yapılaşmaya açılmasına karşı uzun süredir mücadele yürütüyordu.
5 Aralık’ta kadınların seçme ve seçilme hakkını kazanmasının 91. yıldönümü olduğunu hatırlatan Girginer “Bugün, çok kapsamlı bir saldırı altındayız. Kadına, sanata, kamusal alanlara ve asıl olarak Cumhuriyet’e karşı saldırıyı göğüslemeye çalışıyoruz” dedi.
O anıtın temsil ettiği değerlere sahip çıkma çağrısı
Girginer, Söğütlüçeşme’de yerinden edilen Atatürk ve Kadın Anıtı’nı gündeme getirmelerinin nedeninin o heykelin temsil ettiği değerlere yönelik bir sahip çıkma çağrısı olduğunu vurguladı.
Cumhuriyet’in kadın eşitliği ve özgürlüğünde açtığı yolun bir adım gerisine düşmeyeceklerini göstermenin kritik olduğunu söyleyen Girginer ayrıca anıtın bulunduğu kamusal alandaki rant projesi uğruna yerinden olduğunu hatırlattı.
“Bu gerçekliği unutturmayacağız” diyen Girginer “Son olarak, Atatürk ve Kadın Anıtı'na yapılan saldırı ve sonrasında ortadan kaldırılması, bir sanatçının eserine yapılmış saygısızlıktır. Gericileşen düzende sanatçıya, sanata saldırı normalleşiyor. Bu saldırganlığa boyun eğmeyeceğiz” ifadesini kullandı.
'Bu heykel yeni bir eserin 'arşiv' malzemesi olacaktır'
Belediyeden onarım için kaldırdığı heykeli istediklerini dile getiren Girginer “Bundan sonrası için bu heykel yeni bir eserin belki bir ‘arşiv’ malzemesi olacaktır. Heykelin hikâyesinin yeniden canlandırılacağı ve yeni bir anlam ifade edeceği bir çalışma olmalı” dedi.
Sanatçılarla görüştüklerini ve bu konuda en sağlıklı fikirlerin onlardan geleceğine inandıklarını kaydeden Girginer “Kadın eşitliği ve özgürlüğünün sembolü nasıl bir saldırıya uğradı; artık yeni eser bu eksende şekillenecek bana kalırsa. Atatürk ve Kadın Anıtı’nın kalan parçasıyla artık bir Kent Suçu Anıtı ortaya çıkacak diye düşünüyoruz” diye konuştu.
'Bugün kadın hakları açısından 1934'ün çok gerisindeyiz'
Kadın Dayanışma Komiteleri adına konuşan Eylül Evren ise Türkiye’de bundan 91 yıl önce Cumhuriyet’in kadınlara seçme ve seçilme hakkını tanıdığını hatırlatarak “Bugün kadın hakları açısından 1934’ün gerisine düşmüş durumdayız” dedi.
Evren “Bugün ülkemiz dinci gerici bir sermaye düzeni tarafından kuşatılırken en çok da biz kadınların haklarına saldırıyorlar. Kadınlar okulda, sokakta, evde, iş yerlerinde, üniversite kampüslerinde öldürülüyor. Kız çocuklarımız eğitimden mahrum bırakılıyor, ucuz iş gücü olarak çocuklarımız şirket kârları uğruna hayatlarını kaybediyorlar” diye konuştu.
Kadınların seçme-seçilme hakkını kazanmasının, siyasetin ve hayatın tüm alanlarında kadınların söz söyleme hakkına sahip olması anlamına geldiğini kaydeden Evren bugün “kadınlar siyaset yapacaksa da biz onlara bir alan çizeriz” denildiğini ifade etti.
Evren “Kadınlar bu ülkede nasıl bir ekonomi olduğunu, nasıl bir sömürü düzeni olduğunu, neden daha fazla sömürüldüklerini konuşmasınlar. Her gün kadına yönelik şiddet ve cinayetler artarken kadınlar için yaşamsal olan laikliği konuşmasınlar. Dinci gericiliği konuşmasınlar ki nasıl doğuracaklarına karışalım, kadın cinayetlerinde kamu görevlilerinin sorumsuzluklarının üzerinden atlayalım. Emperyalizmle ve NATO’yla mücadeleyi konuşmasınlar. Özelleştirmeleri konuşmasınlar ki bizden ücretsiz kreş hakkı da istemesinler! Siyasetin bu alanları kadınlara kapansın” denildiğini belirtti.
'Kadınlar oylarını özgür bir biçimde kullanamıyor'
Milyonlarca liralık bütçe ayıramayanın düzen partilerinde aday adayı dahi olamadığını söyleyen Evren “Gasp edilen genel oy hakkının yanı sıra özellikle tarikat ve aşiret kıskacına sokulan kadınlar oylarını özgür bir biçimde kullanamıyorlar” diyerek yıllar önce meydanlarda kutlanan seçme seçilme hakkının bu olmadığına işaret etti.
Bu yüzden bazı sembollerden başlayıp, mücadeleyi büyütmek gerektiğini söyleyen Eylül Evren “Yaşadığımız gericilik, sömürü ve şiddet sarmalı hiçbir kadının kendi bahtsızlığı değil. Bizler tüm kadınlar için, tüm yurttaşlar için bütün bahtsızlıkları yenecek kuvvette olan yeni bir cumhuriyet mücadelesinde kararlıyız. Çünkü biliyoruz ki dinci gerici sermaye düzeninin bahtını ancak böyle yenebiliriz” diye konuştu.
Cumhuriyetin en büyük kazanımlarından biri olan kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesine sahip çıkmanın ancak cumhuriyete ve laikliğe karşı açılan savaşla mücadele ederek yapılabileceğini söyleyen Evren birlikte mücadele çağrısında bulundu.
Ne olmuştu?
Cumhuriyet sayesinde 5 Aralık 1934 tarihinde kadınlara ulusal ölçekte seçme ve seçilme hakkı verildi.
Kadınların seçme ve seçilme hakkını kazanmasının 50. yıldönümünde ise Cumhuriyetin kadınlara mirasını sembolize eden "Atatürk ve Kadın Anıtı", İstanbul'un Kadıköy ilçesindeki Söğütlüçeşme semtindeki bir parka yerleştirildi.
Hüseyin Gezer'in imzasını taşıyan anıt; oy hakkının 50. yılına işaret eden bir kaide, bir Atatürk rölyefi ve başörtüsünü çıkaran bir kadın heykelinden oluşuyordu.
2016 önce Atatürk rölyefi kayboldu, sonra kadın heykeli yere yıkılmış şekilde bulundu.
Anıtın geriye kalan son parçası kaide ise 2022 yılında AKFEN tarafından yapılan yasadışı rant projesi esnasında kepçelerin saldırısına uğradı.
Kadınlara oy hakkının tanındığı 5 Aralık tarihinin 91. yıldönümü yaklaşırken, Kadın Dayanışma Komiteleri (KDK) ve Türkiye Halk Temsilcileri Meclisi (THTM) ortak bir açıklama yaparak“Atatürk ve Kadın Anıtı”na sahip çıkma çağrısında bulunmuştu.