İZDEMİR Termik Santrali 11 yıldır ruhsatsız çalışıyormuş

İzBB'nin Mart ayında mühürlediği İZDEMİR Termik Santrali'ne İzmir Valiliği'nin ruhsat vermediği ortaya çıktı. Haberi duyuran EGEÇEP, santralin faaliyetinin durdurulması çağrısı yaptı...

Mühürlenmesine rağmen üretime devam ediyor: İZDEMİR Termik Santrali 11 yıldır ruhsatsız çalışıyormuş

İzmir Büyükşehir Belediyesi (İzBB) Aliağa’daki İzdemir Enerji Elektrik Üretim A.Ş.’ye ait kömür yakıtlı termik santralini Mart ayında mühürlemişti.

Bir süre faaliyetlerine ara veren santralin yeniden üretime başladığı ve ruhsatının olmadığı anlaşıldı.

Haberi önceki gün Ege Çevre ve Kültür Platformu (EGEÇEP) kamuoyuna duyurdu.

"Aliağa’daki kirletici endüstri tesisleri, bölgemizi ve dünyayı kirletmeye devam ediyor" denilen açıklamada, santralin 4 Nisan 2014 tarihinden bu yana çalıştığı ve bölgeye büyük zarar verdiği belirtildi. Santralin yargı kararlarına rağmen çalışmasını sürdürdüğüne işaret edilirken, daha önce Anayasa Mahkemesi’nin 13 Aralık 2023 tarihli ihlal kararı ve bunun üzerine yeniden yapılan yargılama sonunda verilen ÇED olumlu kararlarının iptali kararının uygulanmaması hatırlatıldı. "2009/7 Sayılı genelgeye dayanılarak alelacele verilen 6 Mart 2025 tarihli ÇED kararı ile Mahkeme kararlarının arkasından dolanılmış oldu" ifadesi kullanıldı.

'İşyeri açma ve çalışma belgesi yokmuş'

İzBB tarafından yapılan denetimlerde, termik santralin çalışmaya başlamadan önce alması gereken işyeri açma ve çalışma (1.sınıf Gayrisıhhi Müessese-GSM) ruhsatının olmadığı söylenen açıklamada belediyenin "ruhsat alınıncaya kadar faaliyetten men" kararı bulunduğu kaydedildi.

Açıklamanın devamı şöyle:

"Bu karardan dolayı mı yoksa, şirketin açıkladığı 'bakım çalışmaları' nedeniyle mi olduğunu bilemediğimiz bir sebepten dolayı Termik Santral 22 Mart 2025 - 15 Nisan 2025 arası faaliyetine ara verdi.

EGEÇEP olarak, 06 Mart 2025 tarihli 'kanuna karşı hile ÇED olumlu kararı'nın iptali için açtığımız davanın yanı sıra, İzmir BŞB Encümeni’nin 03 Mart 2025 tarihli 'ruhsat alınıncaya kadar faaliyetten men' kararının iptali için açılan dava dosyasına İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı yanında katılma talebinde bulunduk. Talebimiz üzerine dava dosyası bugün itibariyle UYAP sisteminden avukatlarımızın incelemesine açıldı. Avukatlarımız dava dosyasından çok önemli bilgi ve ara kararlarına ulaştı. Sırasıyla;

İzmir Büyükşehir Belediyesi Encümen kararının iptali davası 11 Mart 2025 tarihinde açılmış.
Davacı İZDEMİR ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM ANONİM ŞİRKETİ’nin yürütmeyi durdurma istemi hakkında Mahkeme, 'idarenin birinci savunması ile işlem dosyası geldikten sonra karar verilmesine' karar vermiş
Bu karara davacı şirket tarafından hemen itiraz edilmiş ve İzmir Bölge İdare Mahkemesi tarafından 14 Mart 2025 tarihinde 'savunma alınması ve ara kararı cevabı gelinceye kadar yürütmenin durdurulmasına' karar verilmiş
Bölge İdare Mahkemesi kararı üzerine İdare Mahkemesi’nce 05 Mayıs 2025 tarihinde İzmir Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’nden, 'termik santral için işyeri açma ver çalışma ruhsatı düzenlenip düzenlenmediğinin sorulmasına, bu ara kararı yerine getirilinceye kadar Encümen kararının yürütmesinin durdurulmasına' karar vermiş.
Ara kararına İzmir Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Md. 22 Mayıs 2025 tarihli yazısı ile Valilik tarafından bir işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenmediği yanıtı verilmiş.
Bu cevaptan sonra Mahkemece 12 Haziran 2025 tarihli 'davacının yürütmenin durdurulması isteminin reddine' karar verilmiş (İzmir 3.İdare Mahkemesi 2025/391 Esas).
Bu karara davacı şirketin itirazı, İzmir Bölge İdare Mahkemesi’nin 03 Temmuz 2025 tarihli kesin kararı ile reddedilmiş (İzmir Bölge İdare Mahkemesi Yedinci İdari Dava Dairesi 2025/673 Y.D. İtiraz nolu).

2014'ten bu yana ruhsat almadan çalıştırılmış: 'Faaliyeti derhal durdurulsun'

Bu kararlara göre, Aliağa Termik Santrali faaliyete başladığı 4 Nisan 2014 tarihinden bu yana 1.sınıf GSM işyeri açma ve çalışma ruhsatı olmadan çalışmış. Bu konudaki kanunsuzluğa ilişkin idari, cezai soruşturma ve diğer başvuru haklarımızı saklı tutuyoruz.

Şimdi, İzmir Büyükşehir Belediyesi ve İzmir Valiliğinden, ruhsatsız çalışan Aliağa Termik Santralinin faaliyetinin derhal durdurulmasını talep ediyoruz.

Aliağa’nın, bölgemizin ve yeryüzünün çevre ve toplum sağlığına, gezegene karşı işlenen suçların takipçisi olacağımızı, yaşamı savunmaya devam edeceğimizi kamuoyunun bilgisine sunuyoruz."

'Bu duruma hangi kurumlar göz yumdu?'

İzGazete'nin haberine göre, DEM Parti İzmir Milletvekili İbrahim Akın da konuyu Meclis gündemine taşıdı. Akın, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’a yazılı soru önergesi sunarak, hukuksuz faaliyetin nasıl sürdürüldüğünü sordu.

Akın "Belediye tarafından 2023 yılında mühürlenmesine rağmen faaliyetini sürdüren bu santralin, hukuki süreçlere ve idari yaptırımlara rağmen üretimini nasıl devam ettirebildiği ve bu duruma hangi kurumların göz yumduğu ciddi bir soru işaretidir. Santralin bölgedeki tarım arazilerine ve zeytinliklere zarar verdiği, çevre ve halk sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yarattığı iddiaları da endişeleri artırmaktadır" dedi.

Aliağa’daki bu örneğin Türkiye’deki tek vaka olmadığını belirten Akın'ın soruları şöyle:

İzmir Aliağa’da ruhsatsız olduğu belirtilen İzdemir Enerji Elektrik Üretim A.Ş.’nin faaliyetini sürdürebilmesi için Bakanlığınız veya bağlı kuruluşlarınız tarafından herhangi bir üretim, işletme veya geçici faaliyet belgesi verilmiş midir? Verilmişse bu belgelerin yasal dayanağı nedir?
Bir enerji santralinin ulusal elektrik şebekesine elektrik satışı yapabilmesi için hangi lisans ve izinlere sahip olması gerekmektedir? Ruhsatsız bir tesisin ürettiği elektriğin ulusal sisteme dahil edilmesi ve satışı teknik ve hukuki olarak nasıl mümkün olmaktadır?
Aliağa’daki santralin 11 yıldır ruhsatsız şekilde ürettiği ve ulusal şebekeye sattığı elektrikten elde ettiği gelir ne kadardır? Bu durumun tespiti halinde, haksız elde edilen bu kazancın kamuya iadesi için bir mekanizma mevcut mudur?
Türkiye genelinde, Bakanlığınızdan üretim lisansı almış ancak faaliyette bulunduğu alana ilişkin diğer yasal gereklilikleri (işletme ruhsatı, çevre izni vb.) yerine getirmemiş kaç adet enerji santrali bulunmaktadır? Bu santrallerin denetimi ve tespiti için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile ne tür bir koordinasyon mekanizması işletilmektedir?
Ruhsatsız olan bu tesis çıkan mahkeme kararlarına rağmen prosedürü yerine getirmeden çalışmaya devam etmiştir. Bu durumda tesisi kapatacak mısınız?
Enerji üretimini artırma hedefi, çevre mevzuatının ve yerel yönetimlerin ruhsatlandırma yetkilerinin göz ardı edilmesine neden olmakta mıdır?
Bakanlığınız, enerji yatırımlarının çevresel ve sosyal maliyetlerini gözeten, sürdürülebilir ve bütüncül bir enerji politikasını hayata geçirmeyi planlamakta mıdır?